Во период кога во Европа е во тек голема чистка на дизел возилата кои се под „евро 5“ еко- стандардот, кај нас се забележува зголемен увоз на половни автомобили со ваков тип на погон, пишува Фактор.

Според последните анализи на Царинската управа на Македонија во земјава за првите девет месеци годинава, односно до први октомври, се увезени вкупно 25.401 патнички автомобили од кои што 21.069 се половни, а 4.332 се нови возила. Дека најголем дел од овие возила се со дизел мотор, покажува најобична прошетка по авто- плацовите за продажба на увезени користени автомобили . При тоа, може да се види дека станува збор за модели кои се под удар на строгото европско законодавство за квалитетот на воздухот.

На овој феномен, надлежните треба што поскоро да се одговорат со соодветни мерки и стратегија за обнова на возниот парк затоа што веќе сме преплавени со возила од западните авто- депонии. Ова е тема за која треба што почесто и постојано да се дискутира, а не да се отвара само пред почетокот на зимските денови кога загаденоста на воздухот е повидлива и достигнува ниво на елементарна катастрофа.

Спротивно од Македонија, во Европа дизелот повеќе не е во мода. Од година во година се регистрира голем пад на продажбата на дизелвозила поради засилените мерки за заштита на животната средина. Само во првата половина од годинава, продажбата на автомобили со дизел мотори во Европа е драстично намалена, односно падназа 16 отсто споредено со претходната година. Во Германија, матичната земја на најголемите светски производители на дизел-автомобили, уделот во продажбата на дизелвозила е помал за 31,1 отсто од вкупно продадените автомобила.Сериозен пад е забележан во Велика Британија каде што се продадени дури 30 отсто помалку дизелвозила во споредба со истиот период лани. Многу од големите европски градовивоведоа забрана за возење на дизел-автомобили по најпрометните улици.

И додека германската влада на сопствениците на овие автомобили им нуди две опци:субвенции за замена старо за ново или пак надградба на хардверот за контрола на емисиите на штетни гасови, македонските возачи тешко се откажуваат од половните дизел автомобили. Причината е едноставна, за 2.000- 3.000 евра може да се набави солидно возило старо десетина години, кое нема друга маана „освен“ што го загадува воздухот. Од друга страна за купување на нов автомобил, и тоа од најниска класа, потребно е да се издвојат најмалку 10.000 евра, а овој износ е сериозен издаток за едно просечно македонско семејство.

Анализата на статистичките бројки покажува загрижувачки нагорен тренд на бројот на дизел- автомобили, од кои најголем дел се половни возила донесени од странство. Односно, бројот на дизелашите во 2015 година е дуплиран во споредба со нивниот број во 2011 година, кога тој изнесувал 85.426 возила. Според последните достапни податоци од Државниот завод за статистика, кои се однесуваат на 2105 година, во земјава се регистрирани 383.833 автомобили. Најголем дел или 209.122 се бензинци, а 163.038 се со дизел мотор и уште 744 возат на мешавина или речиси половина од возниот парк. Уред за погон на авто- гас имале вградено 10.896 автомобили, а 33 од регистрираните биле хибридни и електрични возила.

Уште еден неповолен податок е старосната структура на авто- паркот. Постари од 10 години се 79,4 отсто од автомобилите во земјава, или околу 305.000 возила. На нашите патишта има малку нови возила, околу 6.000 возила се помлади од две години, што изнесува 1,6 отсто во однос на 384 илјади патнички моторни возила, колку што биле вкупно регистрирани на крајот од 2015 година.

И се заканува ли колабирање на Клиниката за детски болести поради одлив на кадар? Лекарка од одделот за онкологија веќе поднела оставка а уште 4 според информации на Сител планираат да ја напуштат оваа здравствена установа и да работат во приватни болници или во странство.

Од менаџментот на клиниката ни потврдија само за дел од лекарите, но не добивме одговор што ќе се случи ако Интензивна остане без двајца специјалисти а помалку лекари ќе има и на одделите за неврологија и кардиологија. Министерот за здравство по разговорите што ги имал со дел од специјалистите е убеден дека ќе ги разубеди да останат во јавното здравство.

Нема да напуштат, разговарав со нив до мене не стигнала информација за 5 јас зборев со две и начелно постигнавме договор дека ќе останат а ние ќе направиме се за унапредување на едукацијата, вели Венко Филипче, министер за здравство.

И додека министерот е оптимист, лекари од детска кои сакаат да заминат, неофицијално за Сител велат дека ништо не е договорено. И Не само од Клиниката за детски болести туку намалување на ресурсите ќе има и од други установи доколку надлежните ја реализираат идејата детската кардиохирургија како јавно приватно партнерство да биде префрлена во приватна болница.

Размислуваме како јавно приватно партнерство да бидфе детсдка кардиохирургија во приватна болница со цел да ги споиме ескпертизата и условите што ги нудат приватните болници, вели Филипче.

Зголемувањето на платите за 5 проценти на здравствените работници очигледно не е доволна за задржуваење на кадарот. Иако Министерстовото додели над 260 специјализации и субспецијализации, треба да поминат најмалку 5 години додека овие специјалисти ги пополнат испразнетите места во клиниките.

Владата на Република Македонија синоќа ја разгледа и усвои информацијата за потребата од фазно финансирање и реализирање на изградбата и инсталацијата на електронскиот систем за наплата на патарини во Република Македонија.

Првично се очекува да почне да функционира од Коридор 10 (Романовце, Сопот, Отовица), а се прават напори за воведување на ваквиот систем и за патарината кај Стоби. За Коридор 8 треба да се додаде само софтверот за да почне да функционира електронската наплата. Во Македонија, ваквиот систем за прв пат ќе биде воведен и ставен во функција. Досега, плаќањето се вршеше мануелно и физички.

Во моментов во Македонија постојат 10 патарини а ќе се отворат дополнителни 4. Инвестицијата е во вредност од 18,7 милиони евра од кои 2,8 милиони се од буџетот а останатите од ЕБОР.

Младите се едни од најранливите категории лица чии работнички права се кршат во пракса.

Тие најчесто работат со договори на определено време, работат подолго од договореното и примаат плата пониска од онаа на вработените на неопределено време, велат од Секцијата на млади при Сојузот на синдикати на Македонија кои денеска заедно со Фондацијата „Фридрих Еберт“ организираа конференција за младите и синдикалното организирање.

Податоците кои беа презентирани на конференцијата покажуваат дека стапката на невработени млади лица на возраст од 15 до 24 години е 47,6 проценти, а половина од младите или 53 проценти се решени или размислуваат да заминат надвор од државата. Голем проблем за младите останува достапноста на работните места, а загрижува и високиот удел на млади кои работат во неформалната економија, дури 48,1 процент.

Ирена Ивановска, претседателка на Секцијата на млади при ССМ, посочува дека младите мора да се информираат за нивните права од работен однос и преку инклузивен процес да се креираат иницијативи со кои ќе се зајакне нивната положба на пазарот на труд.

Младите најчесто работат со договори на определено време, работат повеќе часови од останатите вработени и примаат плати пониски од работниците вработени на неопределено време. Тие се онаа категорија на која најмногу и се прекршуваат работничките права. Во таа насока е и реактивирањето на постоечкиот капацитет на Секцијата на млади при ССМ и информирањето на останатите млади за правата од работен однос, изјави Ивановска пред почетокот на конференцијата.