Трудовите инспектори пишуваат и наплатуваат казни за неисплата на К-15, но од тоа работниците немаат ништо, зашто парите одат во државниот буџет.
Причина за ова е законската регулатива според која работодавецот не може да се присили да му ги исплати парите на работникот, иако законски му следуваат. Но, за таквото прекршување на законот треба да плати казна која некогаш надминува 1.000 евра, која пак, како и сите други наплатени казни, завршува во државниот буџет.
Директорот на Државниот инспекторат за туд Аљајдин Хавзиу вели дека трудовите инспектори, освен по пријави на работници, при контролите во компаниите во текот на целата година, покрај другото, проверуваат и дали и како е исполнета обврската за исплата на регресот за годишен одмор. Ако најдат пропусти, не казнуваат веднаш, туку го задолжуваат работодавецот во одреден рок да ги им ги исплати парите на работниците. Казната следува дури откако работодавецот нема да постапи онака како што наложил инспекторот, односно нема да исплати К-15, а парите одат во државниот буџет.
Но, таква е законската регулатива. Инаку, можам да кажам дека годинава работниците се охрабрени и почесто пријавуваат дека не им е исплатен К-15. Во инспекторатот имаме вистинска наезда на такви пријави. Работниците се жалат и дека не добиле К-15 и дека добиле помали суми, а се поголем е бројот на лица кои шест месеци работеле во една фирма и со тоа го оствариле закоснкото право за К 15, но не го добиле затоа што си заминале во друга фирма, појаснува Хавзиу.
Тој вели дека податоците за пријавите од работници за неисплата на регресот ги сумирале до вчера, како што биле задолжени од Владата, а од наредната недела би имале комплетна информација која ќе ја рпезентираат во Владата и ќе ја објават на веб-страницата на Инспекторатот.
На проблемот дека работниците остануваат “со куси” ракави и покрај тоа што инспекторите казнуваат укажуваат и во невладината организација Гласен текстилец од Штип. Претседателката на оваа организација, Кристина Ампова информира и дека брзо расте бројто на работници кои се охрабруваат да пријават проблеми со К 15, па годинава имале над 100 пријави, за кои изработиле барања до трудовиот инспекторат. Дел од нив биле анонимни, но имало и голем број лица кои само телефонски се консултирале и сакале самите да пријават во инспекторатот. Ампова посочува дека работниците не поднесуваат тужби до судовите затоа што тоа се долги и скапи процедури, ниту пак преземаат некои чекори во врска со тоа што им бил исплатен регрес па морале да го вратат, зашто тоа е кривично дело, кое за да го докажат мора да имаат сведоци меѓу колегите. Но, вели дека веќе не им се обраќаат само тектстилни работници како порано.
Имаме јавувања и од вработени во градежни и други фирми, не само од текстилни. Отприлика, имавме јавувања од вработени во четириесетина компании. Освен од Штип и Источниот регион, помош од нас бараат и работници од Виница, од Скопје и од други градови, информира таа.
Ампова вели дека добар дел од јавувањата се за исплатени мали суми за К-15. Таа додава дека во тие случаи одговорот е дека се е регуларно, со оглед на тоа што е дозволено фирмите кои работат со финансиски тешкотии да исплаќаат помал регрес од минимално пропишаните 9.600 денари.
Тоа е дефект на колективниот договор. Годинава се менува законот за работни односи, па треба да се донесе и нов колективен договор и синдикатот има можност да го реши овој проблем. Сега некои работодавачи исплатуваат минимални суми, зашто колективниот договор го дозволува тоа во компаниите кои работат со финансиски проблеми. Потребен е само потпис од синдикалецот или од претставник на работниците каде што нема синдикат, а тој потпис обично го става работник близок до диркторот и така се станува регуларно, појаснува Ампова.
Таа смета дека проблемите со исплатата на К-15 може многу лесно да се решат и без реакциите на работниците, зашто Управата за јавни приходи ги има сите податоци за нивните примања, само треба да ги издвои тие за регресот за годишен одмор.