Огромен дел од домашниот возен парк ќе се најде под удар на мерката која се планира да се преземе за да намали аерозагадувањето во Скопје, а тоа е воведувањето на еко- налепници со соодветна боја, според која ќе се исклучуваат од сообраќај возилата кои прекумерно испуштаат издувни гасови. Дури осум од десет автомобили паркирани пред вашата зграда се произведени пред 2005 година, а половина од нив се на дизел- погон, кој незадоволува ниту една европска еколошка норма, покажува публикацијата за транспорт на Државниот завод за статистика, која се однесува на состојбата во 2015 година. До денес, не е подобрена оваа статистичка сообраќајна слика, туку напротив, само е влошена.

Ова значи дека решавањето на проблемот со аерозагаденоста предизвикана од сообраќајот ќе биде многу тешка задача за која ќе треба да се повлечат и политички непопуларни потези. Но, смогот и маглата во Скопје и другите градови веќе неколку години наназад се алармантна реалност, за која од надлежните институции се уште немаат соодветен одговор. Како главни виновници за загадувањето се посочуваат греењето на дрва и друг несоодветен материјал, градежната офанзива и индустријата, а во овој текст ќе се обидеме да фрлиме малку повеќе светлина на влијанието на издувните гасови од возилата врз животната средина.

„Олдтајмери“ по улиците

Еве што кажува статистиката. Дури 80 отсто од автомобилите што се возат по македонските патишта се постари од 10 години, односно од вкупно 340.000 патнички возила регистрирани во 2015 година, 305.000 се „олдтајмери“. Возачите на голем дел од нив ќе останат затечени кога на технички преглед нивните автомобили ќе добијат црвена налепница, која ќе му даде право на градоначалникот Шилегов да ги отстрани од скопските улици во период на најголемо аерозагадување. Грото од овие возила исполнуваат „еуро 3“ еко- стандард бидејќи дури од 1 јули 2016 година се доволи увоз на стари автомобили со најмалку „евро 4“ норма. А, колку овие возила се далеку од највисокиот „евро 6“ стандард се гледа од следнава споредба. Нормата „еуро 3“ од јануари 2000 година ги ограничува азотните оксиди на 500 мг/км, како и на количината на ПМ честички чад на 50 мг/кг. Актуелната норма „еуро 6“ ги поместува овие граници многу понапред, на 80 мг/км за азотните оксиди и 4,5 мг/км за ПМ честичките чад.

И сега Законот за возила пропишува задолжителна проверка на издувните гасови при прегледот на техниката исправност на возилата. Но, очигледно е дека тоа се прави инцидентно бидејќи ретки се случаите на исклучено возило од сообраќај поради густ црн дим од ауспухот, иако такви возила има многу по улиците.

Дизелашите дуплирани

Но, покрај стариот возен парк, загрижувачки е дуплирањето на бројот на патнички автомобили со дизел мотор во последниве пет години, од 85.426 возила на 163.038, како резултат на олабавената регулатива за увоз на стари автомобили.

Изборот на моделите зависеше од длабочината на џебот на просечниот Македонец. Тоа се, во најголем број, половни возила кои исполнуваат стари или воопшто не исполнуваат еко- норми, кои Европа забрзано сака да ги тргне од своите патишта. Ова придонесе да се зголеми потрошувачката на дизелот, а со тоа и на емисијата на штетни материи и прекумерно загадување на животната средина.

Така, од регистрираните 383.833 автомобили во Македонија, најголем дел или 209.122 се бензинци, а 163.038 се со дизел мотор и уште 744 возат на мешавина или речиси половина од возниот парк. Уред за погон на авто- гас имале вградено 10.896 автомобили, а 33 од регистрираните биле хибридни и електрични возила.

И Скопје е преплавено од дизелаши. Во метрополата има 85.907 бензинци и 48.291 „нафташи“. Ако ги додадеме автобусите, камионите, работните и влечните возила и трактори, се добива речиси идентичен број на возила на бензин и дизел. Дополнителен притисок прават и големиот број на возила кои секојдневно доаѓаат во главниот град од внатрешноста.

Во услови на лоша економска состојба на земјата и слаба куповна моќ на обичниот човек, решавањето на аерозагадувањето од сообраќајот ќе биде голем залак за носителите на одлуки. Било која мерка, како ограничување на правото на користење на возилата, поголеми давачки за регистрација за нееколошките возила или задолжително вградување филтри, ќе предизвика револт кај возачите, но од некаде мора да се почне.

“Staklarna Hrasnik”  од Словенија бара бравари од Србија. 

Кандидатите мора да имаат најмалку три години работно искуство во струката. 

Добро е кандидатите да знаат да работат на компјутер. 

Пробната работа е три месеци, а договори се склучуваат на година дена. 

Платата е 750 евра, а за Божиќ се исплаќа бонус, како и регрес од 600 евра. 

Работодавецот помага за пронаоѓање на сместување, а трошокот е на товар на работниците.

Конкурсот е отворен до 20 ноември. 

Бизарен случај на отпуштање бележи шпанскиот весник „El Pais“ кој открива дека синџирот на маркети Лидл во Барселона го отпуштил највредниот вработен кој секое утро доаѓал во 5 часот и порано започнувал со работа за да го подготви маркетот.

Во одлуката за отказот стои дека „има тешко прекршување на правилата за работа“, бидејќи Жан П., без да се пријави, доаѓал порано на работа, „правел нарачки, менувал цени и редел производи низ супермаркетот“.

Со тоа работникот ги прекршил правилата за работа на компанијата што се однесуваат на плаќање на вработените за секоја одработена минута и за уредно пријавување на почетокот и завршувањето на работното време.

Отпуштениот работник ја тужи фирмата на суд со образложение дека неправедно останал без работа и бара да биде вратен на работното место.

Адвокатот Жуан Герера тврди дека дури и Жан да ги прекршил правилата од тоа бенефит имал самиот Лидл, па затоа отказот е бесправен.

Жан наведува дека не барал другите работници да доаѓаат порано и дека никогаш не му било кажано дека треба да побара дозвола да доаѓа порано на работа. Тој исто така вели дека тоа го правел поради воведената реорганизација во продавницата поради која требало повеќе време да се подготви продавницата за отворање.

Бугарија ќе биде првата земја членка на ЕУ во која за Македонците нема да се наплаќаат дополнителни роаминг трошоци за мобилни разговори, пораки и интернет. Се очекува договорот да биде постигнат меѓу двете земји независно од директивите на ЕУ. 

Досега Македонија успеа да ги намали трошоците за роаминг со земји како Србија, БиХ и Црна Гора од опкружувањето со цел да ги следи европските политики каде на територија на ЕУ целосно е укинат роамингот како исторички чекор.

Подготвениот меморандум за билатералната спогодба меѓу Македонија и Бугарија може да биде потпишан на заедничката седница на двете влади која се планира да се одржи на 23 ноември во Струмица.

Тоа го најави бугарскиот министер Ивајло Московски, според кој со потпишување на меморандумот ќе им биде дадено зелено светло на мобилните оператори за намалување на цените на разговорите, на СМС-пораките и на интернетот во телефонскиот сообраќај меѓу двете земји. Според него, реално е да се очекува укинување на роамингот меѓу Бугарија и западнобалканските држави за време на нејзиното претседавање со Европска унија во првата половина на 2018 година.