Моника Ризовска го сподели нејзиното богато искуство во IT светот и инспиративната приказна со нас. Во моментот таа е менаџер за маркетинг и комуникации во Космик Девелопмент.

• Во моментот сте ангажирани во Cosmic Development како менаџер за маркетинг и комуникации, колку од Вашите идеи се издржливи и дали мислите дека се вистински патоказ за успешно менаџерство?

Ниедна идеја не е издржлива ако нема кој да ја реализира. Сакам и прифаќам предизвици но неспорно круцијална е тимската работа и резултатите зошто без нив џабе е целиот труд. Скоро невозможно ќе беше без тимска работа и добра координација да се заврши комплетно ребрендирање во сите 4 локации во Канада, Македонија и Србија како и со селење и отворање на поголеми канцеларии наизменично во неполни 6 месеци. Во Cosmic Development нема хиреархија, тимот е составен од самоиницијативни луѓе кои сакаат да растат и и имаат голема љубов кон работата. Не постојат „мои вработени“, а и јас не сум „нивен менаџер“. Сите имаме иста цел, а се разликуваме по експертизата и одговорностите. Среќна сум што сум опкружена со луѓе со кои растам, приватно и професионално. Секојдневно учиме едни од други, особено јас од Рајан (CEO). Од Влад (CTO), секој може да учи. 

• Номинирана сте за успешна и инспиративна жена од UN Women за Југоисточна Европа, како го постигнавте овој успех?

Најдраги се тие номинации кои најмалку ги очекуваш, а се предлог од лица што не ги познавате бидејќи даваат до знаење дека дури и навидум за нас “мали нешта” некој ги гледа и вреднува. По природа сум многу самокритична и сметам дека треба уште многу многу работа и посветеност за да се потврди ваков тип на номинација но верувам дека наскоро ќе го оправдам ова признание кое неспорно мотивира и многу значи. 

Успехот го должам во целост на тимот и членовите на Women in Tech Macedonia, волонтерска организација која ја започнавме со многу искрена намера - да помогнеме и да споделуваме и овозможуваме можности за сите девојки и жени што се на прагот за избор на кариера или промена во ИТ кариера како и за жени во ИТ што сакаат да споделуваат и да одвојат дел од своето време за менторство на останатите членови. Не очекувавме толку голем ентузијазам и желба. Денес WiT има над 50 локални амбасадори од сите градови и над 2000 членови меѓу кои имаме и машки на што особено сме горди и ни се значајни бидејќи несебично ни помагаат во споделување на знаење и реализација на идеите. Позитивна промена настанува кога сите страни се инволвирани и се желни да си помогнат едни со други.

• Кој е Вашиот пристап како јавен говорник во бројните настани во кои учествувате? 

Секое предавање е различно и го спремам со посебна енергија и љубов. Гледам да дојдам порано со цел да имам време да поразговарам и да ја запознаам лично публиката, да слушнам кои се очекувањата и да осетам што дополнително стварно ќе им се најде и спремна сум за флексибилност и прилагодување. Битно е да ја осеќаш публиката и да има конекцијата/“клик” и сакам кога од што е интересно “лета времето”. Уживам кога давам од себе и растам луѓе и секогаш давам простор за интеракција и понатамошна комуникација.

• Како го гледате развојот на IT индустријата во Македонија?

Оптимистички во однос на развивањето а се надевам и во задржувањето на тие кадри.
Дечиња од свои 6 год. учат STEM предмети преку иновативни методи, програмираат роботчиња,  прават веб страни и изучуваат Phyton. Полека но сигурно се градат квалитетни и добро обучни кадри. Недостигот на ИТ кадри поттикна зголемена соработка помеѓу ИТ компаниите со државните факултети и приватните академии, а со тоа се приспособија програмите кон новите технологии и потребите на ИТ компаниите. Постојат групи, организации и асоцијации за споделување на знаење и поддршка, има бесплатни настани, конференции и работилници па сите што размислуваат за кариера во ИТ постојано имаат можност да експериментираат и изучуваат нови технологии. Се зголемија инвестициите во старт-ап заедницата и одлично е што постојат повеќе coworking места, инкубатори и акцелератори како и научно-технолошки паркови.
Верувам дека ова ќе придонесе кон генерации кои ќе бидат максимално приспособливи на барањата од пазарот и постојано ќе инвестираат во своето знаење.

• Дали може да ни опишете еден Ваш работен ден?

08:00-09:00 - Не сум утрински човек иако обожавам утра и изгрејсонца. Пред да заспијам, си го планирам денот и не користам аларм. Се истегнувам, пијам сок од лимон и нане и се пoдготвувам за работа.
09:00-10:00 - Кога ќе стигнам во канцеларија ритуал ни е да да доручкуваме и пиеме кафе заедно со колегите. 
10:00-16:00 - Започнувам со работа и состаноци со тимот. Ме исполнува уникатноста на секој настан, кампања, проект или задача. Тоа носи несекојдневност и возбуда. Не би можела да работам репетитивна и досадна работа, иако ги почитувам бескрајно оние на кои им успева тоа.

16:00-17:00 - Последните саати од работното време ги вложувам за себе и мојот личен раст. Читам новости, се дообучувам, сертифицирам, разгледувам конференции и си го планирам следниот период и патувања.
17:00-19:00 - Завршувам со работа и одам на afterwork средба со најблиските. 
19:00- … - Штом стигнам дома се посветувам на моето хоби - уметноста. Влегувам во своето ателје, си пуштам музика или аудио книга и започнувам со цртање. Уживам во времето за себе, во звукот на покрети со четка и мирисот на боја.

• Вие како успешна млада девојка како ги поддржувате и инспирирате девојките и жените кои сакаат да бидат дел од светот на технологијата? Која е Вашата препорака?

1. Да бидат љубопитни и постојано да учат и инвестираат во своето знаење.
2. Да прифаќаат предизвици.
3. Да се опкружат со инспиративни луѓе покрај кои ќе растат.
4. Да ценат и да се ценат. 
5. Да сакаат и да си го слушаат “внатрешниот глас”.

КБ Прво пензиско друштво АД Скопје , кое беше формирано со стартот на пензиската реформа во државата, речиси една ипол деценија управува со парите на  нивните членови кои се издвојуваат од нивната бруто плата или самостојно за посигурни пензионерски денови.

Притоа, КБ Прв отворен задолжителен пензиски фонд, кој работи во рамки на вториот пензиски столб и во кој средства за идна пензија се издвојуваат од бруто плата, со парите на своето членство управува веќе 14 години, додека КБ Прв отворен доброволен пензиски фонд 10 години управува со парите кои се одвојуваат на доброволна основа за да се обезбеди поголема пензија.

Средствата со кои управуваат фондовите се вложуваат се со цел  да се оствари принос за членовите и секогаш на прво место е интересот на членовите. Остварениот принос директно се распределува на нивните индивидуални, доброволни индивидуални и/или професионални сметки.

Портфолијата на пензиските фондови се диверзифицирани и содржат државни обврзници, депозити, акции во успешни домашни компании, акции во најпознатите светски компании преку инвестиции во удели од инвестициски фондови и друго.

Кб Прв отворен задолжителен пензиски фонд, според податоците од МАПАС, има остварено приноси кои се далеку поповолни од  банкарските депозити.

Средствата од задолжителниот пензиски фонд секој осигуреник има можност да ги повлекува преку програмирани повлекувања или комбинирано откако ќе ги исполни условите за пензионирање според годините на старост и 15 години работен стаж. Можноста за исплата преку месечни ануитети ќе биде достапна по лиценцирање на друштва за осигурување. Во случај ако осигуреник не го исполнува условот за пензиски стаж ќе може со наполнети 65 години старост да ги подигне средствата под услови уредени со закон. Во случај на смрт на осигуреникот, средствата се наследни.

Последниве години сé повеќе расте свеста и интересот за штедење на доброволна основа, односно за одвојување дополнителни средства за посигурна старост.  Ова особено станува сé поактуелно поради фактот дека многу млади денес работат преку интернет, па издвојувањето средства на сопствена сметка може да им обезбеди сигурност во староста.

Во третиот столб може да издвојуваат и компании или здруженија на граѓаните кои преку професионални пензиски шеми можат да организираат и финансираат дополнително пензиско осигурување за своите вработени, односно членови, што е вообичаена практикa во многу европски земји.

Условите за стекнување право на пензиски надоместок и начинот на исплата на пензискиот надоместок од третиот столб можат да се повлечат најрано десет години пред возраста за стекнување право на старосна пензија, што во моментов би значело најрано на возраст од 54 години за мажи, односно 52 години за жени. Средствата може да се исплатат со еднократна или повеќекратна исплата, како пензиски ануитет, со програмирани повлекувања обезбедени од друштвото кое управува со доброволен пензиски фонд, или со комбинација од овие опции.

КБ Прво пензиско друштво од неодамна е во нови простории лоцирани на ул. Митрополит Теодосиј Гологанов бр. 6 во Скопје кои се одраз на растот на друштвото и одговор на потребатаза уште поголема комуникација со членството кое во секое време може да има увид во своите средства и нивното оплодување.

Имаш занает или диплома, имаш работодавач – можеш во Германија. Вака би требало да изгледа законот од следната година. Додека бизнисмените се радуваат, политичката дебата во Бундестагот за оваа тема се вжештува.

Секоја година престој им се одобрува на повеќе од 100.000 странци. Наспроти тоа, Германија изминативе децении себеси не се сметаше за доселеничка држава.

Но, од почетокот на идната година, тоа би требало да се промени. Со новиот закон за доселување стручна работна сила, што сега се наоѓа во законодавна процедура, доаѓањето на работниците од земјите што не се членки на ЕУ би требало да се олесни.

Ако тој закон стапи во сила, во Германија ќе може да се доселат сите оние кои имаат договор за работа и стручна квалификација за тоа работно место.

Повеќе нема да се проверува дали на пазарот на трудот евентуално постои некој Германец или државјанин на ЕУ, кои имаат право на првенство при вработување.

Значи, секој кој има некаква квалификација или работодавач – може да дојде во Германија.

Може да се дојде во земјата и без никаков договор, но на шест месеци, за да се бара работа на самото место. За тој период дојденецот треба сам да се издржува.

Вакво право досега имаа само факултетски образованите, но сега ќе го имаат и сите останати независно кој степен на стручна подготовка го имаат.

На германската економија ѝ недостигаат околу 1,2 милион работници, посебно во секторите за нега на стари и болни лица, како и во градежништвото.

Со новите прописи би требало да биде решен и проблемот на барателите на азил, кои засега смеат да останат само привремено, на пример ако во нивната земја има граѓанска војна. Сега тие би требало да добијат можност да го легализираат својот статус.

Оваа година неколку празници се паѓаат во неработни денови, но исто така неколку се со споени викенди, како што беше за Велигден. Наскоро, односно на 24 мај, ќе имаме уште еден споен викенд, бидејќи Денот на сесловенските просветители се паѓа во петок.

Неработни денови кои следуваат до крајот на 2019 година се:

За сите граѓани на РМ

• 24 мај (петок) „Св. Кирил и Методиј“ – Ден на сесловенските просветители,
• 4 јуни (вторник), Рамазан Бајрам, првиот ден на Рамазан Бајрам,
• 2 август (петок), Ден на Републиката,
• 8 септември (недела), Ден на независноста, односно 9 септември (понеделник) е неработен ден,
• 11 октомври (петок), Ден на народното востание,
• 23 октомври (среда), Ден на Македонската револуционерна борба,
• 8 декември (недела), „Св. Климент Охридски”, односно 9 декември (понеделник) е неработен ден.

За граѓаните од православна вероисповед

• 6 јануари (недела), Бадник, ден пред Божик,
• 19 јануари (сабота), Богојавление (Водици),
• 26 април (петок), Велики Петок, петок пред Велигден,
• 14 јуни (петок), Духовден, петок пред Духовден,
• 28 август (среда), Успение на Пресвета Богородица (Голема Богородица).

За граѓаните од католичка вероисповед

• 22 Април (понеделник), Велигден, вториот ден на Велигден,
• 1 ноември (петок), Празникот на сите светци,
• 25 декември (среда), првиот ден на Божик.

За граѓаните од муслиманска вероисповед

• 11 август (недела), Курбан Бајрам, првиот ден на Курбан Бајрам,
• За граѓаните припадници на албанската заедница во РМ
• 22 ноември (петок), Ден на албанската азбука,
• За граѓаните припадници на српската заедница во РМ
• 27 јануари (недела), Свети Сава,
• За граѓаните припадници на ромската заедница во РМ
• 8 април (понеделник), Меѓународен ден на Ромите,
• За граѓаните припадници на влашката заедница во РМ
• 23 мај (четврток), Национален ден на Власите,
• За граѓаните припадници на еврејската заедница во РМ
• 9 октомври (среда), Јом Кипур, првиот ден на Јом Кипур,
• За граѓаните припадници на бошњачката заедница во РМ
• 28 септември (сабота), Меѓународен ден на Бошњаците,
• За граѓаните припадници на турската заедница во РМ
• 21 декември (сабота), Ден на настава на турски јазик.