Празно и жално зјае комплексот „Македонско село“ на скопско Водно, поточно спроти манастирот „Св. Пантелејмон“, кој беше отворен пред три години, но се затвори во октомври лани, пишува на оваа тема Независен. 

Катанец на портите ги чува новите селски куќи од случајни намерници и ги спречува љубителите на старинскиот дух да прошетаат по камените улици на селото, да вдишат од здивот на Македонија.

Тажно висат обесени македонските знамиња на високите јарболи. На дрвените чардаци никој не може да си почине. Фенерите не светат, а дворовите од животни ги чуваат испреплетени суви гранки. Ни куче не лае по ‘селските’ улици.

Околу селото природата си го зема своето. Неискосена трева повисока од човек, гранки и обраснати патеки. Она што требаше да потсетува на серијата „Македонски народни приказни“, е оставено на забот на времето. Но можеби само затоа што е градено по терк на старите македонски села, од камен, сè уште ‘грее’ на летното, скопско сонце.Комплексот се состои од 12 тематски куќи, а секоја претставува по еден град од Македонија – беровска, делчевска, кумановска, реканска, струшка, прилепска, тетовска, кратовска, галичка, битолска, велешка и куќа од Скопска Црна Гора.

Во долниот дел од куќите беа сместени дел од занаетчиските работилници, додека на горниот кат има соби за престој. Во битолската куќа, на пример, се наоѓаше грнчарска работилница, па сите што сакаа можеа да влезат внатре, да се обидат сами да направат нешто со помош на занаетчијата кој беше вработен таму или, пак, да купат нешто од готовите производи. Комплексот вклучуваше и хотел, огромно зелено пространство, со прекрасно уредена хортикултура, продавница за сувенири, маркет, како и неколку места за одмор и вкусна храна.

Но приказната за овој комплекс заврши во октомври 2018 година кога компанијата „Тинекс“, која беше првиот концесионер на комплексот од неговото отворање во 2016 година, информираше дека нема економска исплатливост и дека комплексот во континуитет работел со загуби.

Изградбата на комплексот „Македонско село“, почна во 2011 година, со инвестиција на Владата, а чинеше 6,5 милиони евра. Односно, за самата изградба се дадоа 5,2 милиони евра, за внатрешно уредување беа потрошени 1,3 милион евра, 24 илјади евра беа потрошени за електромобили кои служеа за пренесување на куферите на гостите во селото, 4.200 евра беа потрошени за патоказите и ознаките на комплексот, а 2.700 евра чинеа клупите и корпите за отпадоци.

Прв концесионер беше „Тинекс“, кој се јави на вториот јавен повик за јавно-приватно партнерство и го доби за месечна кирија од 3.500 евра. Првиот повик го доби „Тренд“, но веднаш се откажа од концесијата. Етнокомплексот има 12.000 квадратни метри и е изграден во стилот на традиционалната македонска архитектура. Во него работеа 50 вработени, а се очекуваше вкупната бројка да биде околу 70. Првичната цел и замисла за отворање на овој комплекс беше да се зголеми туризмот во Скопје, па и во Македонија.

Бајковитото село, кое според некои наликуваше на филмско студио, каде што може да се види Македонија во мало сè уште гордо стои на падините на Водно. По неговото отворање за кусо време го посетија многубројни гости од земјава и од странство. Беа фасцинирани од изградбата на куќите од работилницата за филигран, грнчарската работилница, ткајачницата… Имаше три ресторани, а во едниот од нив се служеше традиционална храна. Имаше и етнобар, каде што се точеше увозно и наше македонско квалитетно вино. Комплексот имаше и обезбеден простор за најмалите, каде што децата можеа да се забавуваат, како и огромно зелено пространство со домашни животни, што исто така будеше интерес кај најмладите. Блиску до градот, а со сосема поинаков шмек, „Македонско село“ даваше можност да се ‘избега’ од Скопје на чист воздух, со температурата пониска за седум до осум степени отколку во центарот.

„Тинекс“ одненадеж реши да се повлече, а за тоа не ја извести ни Владата. Во соопштение оттаму информираа дека не биле запознаени со намерата ниту со одлуката на менаџментот на комплексот „Македонско село“, објектот да биде затворен и да престане да работи. „Во договорот склучен меѓу СОЗР и концесионерот, претставуван од компаниите ‘Тинекс’ и хотелот ‘Квинс’, има член кој јасно определува дека за ваква одлука давателот на концесијата треба да биде известен најмалку шест месеци однапред“, соопштија од Владата кога „Тинекс“ реши да се повлече.

Две недели потоа Владата ја разгледа и усвои информацијата за потребата од изнаоѓање решение за стопанисување и управување со комплексот „Македонско село“ во Нерези, Скопје, и донесе одлука за формирање работна група за разгледување на сите аспекти на новонастанатата фактичка состојба, која ќе треба, врз основа на анализата на сите законски решенија, да предложи постапката со која ќе се обезбеди продолжување на стопанисувањето и управувањето со комплексот „Македонско село“. До затворање на весникот, „Независен весник“, и покрај инсистирањата, не доби одговор од Владата дали е формирана работна група и каков заклучок донеле.

Авиокомпанијата „Визер“, која добива субвенции од државата, потврди дека издава двојни билети, но минимално, за што повеќе патници да можат да патуваат.

„’Визер’, во согласност со практиката на авионската индустрија и применливата легислатива за заштита на потрошувачите, дозволува минимално пребукирање на своите најпопуларни рути, со цел да овозможи повеќе патници да патуваат, наместо некои седишта да останат празни поради патниците кои воопшто не се појавиле“, ни изјавија од авиокомпанијата.

„Независен весник“ пред една недела пишуваше дека осум патници извисиле на саботниот лет од Берлин за Скопје. Нискобуџетната авиокомпанија „Визер“ на патниците со регуларни резервации им рекла дека не можат да влезат во авионот затоа што нема место. А, меѓу осумтемина имало и лица со дипломатски пасоши.

Настанот се случил на аеродромот „Шенефелд“, а според изјавата на сопругот на една патничка што не успеала да се качи в авион, иако имала дури и дипломатски пасош, со пребукирање на седишта не се судриле првпат.

„‘Визер’ имал политика да им откажува на тие што се чекираат последни, во случај кога сите што купиле карта ќе се пријават на летот“, ни изјави соговорникот објаснувајќи дека неговата сопруга го чекирала билетот во петокот, но авионот на саботниот лет бил преполн. На ќерка им, која имала резервација уште од Скопје, ѝ рекле дека е на списокот на патници и ѝ дозволиле да влезе во авион, но на неговата сопруга не. Аеродромскиот службеник ѝ рекол дека ќе ја вратат со следниот лет и дека ќе добие компензација. Проблем било што неговата сопруга морала да се јави на работа веќе в понеделник.

Дополнителна тензија им кренало тоа што на аеродромот немало кому да се обратат затоа што немало претставник на ‘Визер’. Им рекле дека комуникацијата со авиокомпанијата се одвива преку мејл. Дипломатката што останала во Берлин, цела ноќ ја минала во барање билет за враќање в недела, и успеала да најде, но само до Приштина. Сопругот вели дека малтретирањето што го доживеале не се плаќа со ништо, а по меѓународна конвенција можела да наплати максимум 250-300 евра.

Од „Визер“, објаснувајќи што во случај кога сите патници ќе се појават на летот, изјавија:

„Во исклучително неверојатен случај каде што сите патници се појавуваат, на волонтери ќе им бидат понудени oпции да патуваат подоцна или, пак, патниците што се чекирале последни ќе бидат сместени во следниот лет и ќе им биде даден надоместок согласно законот за патнички права“. Инаку, следниот лет од Берлин бил за три дена.

Во првиот квартал од годината со „Визер“ во Македонија летале 324.000 патници. На македонскиот пазар „Визер“ покрива над 67 отсто од сите дојдовни и појдовни летови. Со третиот договор за субвенционирање на летовите, државата на „Визер“ ќе му исплати 5 милиони евра за период од 2019 до 2022 година. Во нив влегуваат еднократна помош од 40.000 евра за секоја нова дестинација од Скопје, 9 евра по патник во првата година од договорот, 8 евра во втората година, а по 7 во третата. За секоја нова дестинација од Охрид поддршката ќе биде 13 евра по патник во првата година, 12 евра во втората и 11 во третата година.

Стив Џобс беше маѓепсник кој „им правеше магии на луѓето“ за да му помогне на Епл да остане на површината во текот на најмрачните денови на компанијата, изјави основачот на Мајкрософт, Бил Гејтс за Си Ен Ен.

Џобс и Гејтс се познати по тоа што се тврдокорни лидери кои негуваат интензивна култура на работата.

Гејтс истакна дека луѓето често ги елиминираат негативните елементи на личноста на основачот на Епл, но Џобс бил и единствен лидер кој во периодот кога бил блиску до смртта го доведе Епл на пиедестал на највредна компанија на светот.

Епл, имено, беше на раб на банкрот кога Џобс се врати во компанијата кон крајот на 90-те години од минатиот век.

Заедно со својата цврстина тој донесе некои неверојатно позитивни работи, истакна Гејтс.

Еден од најбогатите луѓе на светот нагласи дека Џобс знаел да ги маѓепса своите вработени и клиенти кога ќе се соочел со некаков проблем, бидејќи умеел „во се да види волшепство“.

Џобс почина во 2011 година, неколку месеци откако поднесе оставка во компанијата Епл поради компликации од рак на панкреасот.

Трошоците на живот во јуни во однос на мај годинава се намалени за 1,1 отсто, а споредено со јуни лани се зголемени за 0,3 отсто. Цените на мало пак во јуни во однос на мај се намалиле за 0,7 проценти, а споредено со јуни лани се на исто ниво, објави денеска Државниот завод за статистика.

Намалени трошоци на живот во јуни годинава, во споредба со претходниот месец, е забележано кај свежиот и разладениот зеленчук освен компирот и другите коренести плодови за 20,3 проценти, трбушките за 0,5 проценти, шеќерот, џемот, медот, чоколадата и кондиторските производи за 0,3 проценти, рибата и морските плодови, сирењето и урдата, другите млечни производи за 0,2 проценти.

Намалување на трошоците на живот е забележано и кај течните горива и мазива како дел од опремата за сопствени сообраќајни средства за 3,5 проценти, течните горива за домаќинствата за 2,4 проценти, средствата за чистење и одржување стан за 1,7 проценти, опремата за прием, снимање и репродукција на звук и слики за 1,5 проценти, гасот за домаќинствата за 1,4 проценти, градините, растенијата и цвеќињата за процент, теписите и другите покривки за под за 0,9 проценти, информатичката опрема за 0,8 проценти, стаклените садови, кујнскиот прибор и другата опрема, игрите, играчките и хобијата за 0,4 проценти, малите електрични апарати за домаќинствата, домашните миленици и сродни производи за 0,3 проценти.

Статистичките податоци покажуваат дека има пораст кај трошоците на животот во јуни 2019 година, во споредба со претходниот месец, е забележан кај свежото и разладеното овошје за 3,9 проценти, другите пекарски производи за 0,7 проценти, лебот и житата, месото, сушеното, соленото и чаденото месо, сувото овошје и јаткастите производи за 0,4 проценти, млекото, јогуртот, јајцата за 0,3 проценти, маслото и маснотиите, алкохолните пијалаци за 0,2 отсто.

Во јуни 2019 година, пораст на трошоците на животот е забележан исто така и кај туристичките пакет аранжмани за 3,8 проценти, авионскиот превоз на патници за 3,1 процент, фотографската и кинематографската опрема и оптичките инструменти за 1,5 отсто, патниот сообраќај за 0,9 проценти, автомобилите за 0.8 отсто, услугите за сместување за 0,7 проценти.