Европа се соочува со голем пад во продажбата на автомобили. За месец август се продадени 644.000 нови автомобили или за 18,3% помалку од истиот период лани. Намалена продажба е забележана на четирите најголеми европски пазари – Германија, Италија, Франција и Шпанија.

Но, во истиот период во Македонија, и покрај тоа што е многу мал пазар во споредба со Европа, забележан е пораст на продажбата на автомобили за околу 50 отсто во однос на 2023 година. Во јули продадени се 750 возила - 640 патнички возила и над 100 превозни.

Во зголемувањето на продажбата на пазарот во Македонија најголемо влијание имаше Geely, новата кинеска марка на еколошки возила. За само 6 месеци, Geely продаде над 100 возила.

Италијанскиот производител „Фиат“ ги претстави првите фотографии од својот нов модел, кој ќе се произведува во фабриката во Крагуевац во Србија, еден месец пред светската премиера. Новиот убавец на четири тркала е инспириран од „пандата“ од осумдесетите, неговото официјално име ќе биде „гранде панда“, а првите автомобили најверојатно ќе излезат од производната лента на крајот на годината, а производството ќе започне во октомври. 

Достапната Grand Panda се очекува да биде еден од најприфатливите модели на Fiat, кој ќе се натпреварува со поевтините возила како што се Citroen C3, Dacia Sandero и разни кинески електрични возила. Се проценува дека целосно електричната верзија би можела да чини околу 23.000 евра, а хибридната околу 15.000.

Според производителот, ова ќе биде вистински семеен автомобил прилагоден на урбаната средина и дизајниран да ги задоволи потребите на клиентите ширум светот.

Од јануари 2021 година, фабриката во Крагуевац работи во рамките на концернот „Стелантис“, кој го сочинуваат „Фиат Крајслер Аутомобилис“ и Групацијата ПСА. Од 2012 година до минатата година таму се произведуваше „Фиат 500Л“. Ова возило веќе неколку години е класифицирано како постар модел, а побарувачката е значително намалена.

Новата „панда“ е дизајнирана во Торино и е првиот нов производ во семејството што ќе биде проследено со лансирање на ново возило секоја година до 2027 година. Овој модел е на истата глобална и мулти-енергетска платформа „паметен автомобил“ , кој работи во секој регион во светот, дозволувајќи му на брендот да создаде многу различни возила и да одговори на потребите на клиентите ширум светот. Тоа значи дека неколку модели произведени од оваа компанија ќе бидат базирани на истата платформа, која веќе ја користи „Citroen C3“, француска компанија која исто така е дел од „Stelantis“.

„Grande Panda“ ќе биде долга 3,99 метри, ќе има пет седишта за патниците за задоволување на семејните потреби. Новото возило прво ќе се нуди во Европа, Блискиот Исток и Африка. Компанијата не објави фотографии од внатрешноста. Официјалното претставување на новиот модел ќе се случи на 11 јули во Торино, кога Fiat го слави својот 125 роденден.

Според договорот меѓу Владата на Србија и „Стелантис“ се предвидува вработување на уште 1.000 лица. Досега ги имало 500, но тој број веќе е зголемен, бидејќи им се приклучиле и дел од работниците кои биле ангажирани на привремена работа во фабриките за автомобили во Словачка и Полска.

Бизнис.Курирс.рс

Фото: Фиат Стелантис

На социјалните мрежи во Германија кружат гласини дека Европската унија ќе им забрани на сопствениците на стари автомобили да ги поправаат, па дури и сака да ги експроприра за да ги промовира електричните возила. Колку вистина има во тие тврдења?

„ЕУ сака да забрани поправка на сите возила постари од 15 години“ и „Експропријација на автомобили во име на заштитата на климата“ се насловите на објавите на германските социјални мрежи и предлогот на Европската комисија за нови прописи за рециклирање возила и прописи за електрични возила.

Уште во јули 2023 година, Европската комисија препорача нова директива за отстранување на возилата на крајот на животот со цел да се подобри нивното собирање, обновување и рециклирање.

Со новата регулатива се бара и да се спречи извозот на неисправни возила кои претставуваат опасност за животната средина и здравјето. Отпадните возила се експлицитно дефинирани како возила што станале отпад во смисла на Законот за циркуларна економија.

Поттикнете ги поправките, а не забранувајте ги

Адалберт Јанц, портпарол на Европската комисија, изјави за АФП дека нема ништо во предлогот што ќе забрани поправки на автомобили постари од 15 години или на автомобили од која било возраст.

Некои од предложените аранжмани се повеќе фокусирани на поддршка за поправка на автомобили, тврди Јанц. Но, друга компонента на нацртот предизвика иритација бидејќи содржи низа препораки според кои треба да се оценува поправливоста на возилата.

Сепак, тоа не значи дека автомобилот автоматски се смета за отпадно возило што треба да се отстрани доколку не ги исполнува овие услови. Наместо тоа, мора да има индивидуална одлука во секој случај.

Што е отпадно возило?

Поточно, станува збор за автомобил кој повеќе не може да се регистрира поради технички дефект и мора соодветно да се отстрани. Текстот содржи и предлози за критериумите според кои автомобил се смета за старо возило - меѓу другото, ако изгорел или сопственикот веќе не може да се идентификува, но и ако рокот за технички преглед е надминат за повеќе од две години.

Последната точка особено предизвика критики. Според германските прописи за отпадни возила, кои се веќе на сила денес, таквите возила потоа мора да се предадат на овластен собирен пункт, овластен собирен пункт или овластена компанија за демонтирање, во спротивно постои ризик од казни.

Сепак, постојат бројни исклучоци за историски возила (олдтајмери), т.е. оние кои првпат се пуштени во промет пред најмалку 30 години и се добро сочувани. Според Федералната управа за моторен транспорт, речиси 800.000 возила спаѓаат во оваа категорија во 2023 година.

Автомобили исклучени од Законот за право на поправка

Всушност, Европската комисија првично планираше да ги прошири можностите за поправка на автомобили со Законот за право на поправка. Но, тие беа исклучени од конечниот закон што неодамна беше усвоен, иако главниот известувач, Рене Репаси, конкретно се залагаше за нивно вклучување.

Портпаролот на политиката за внатрешен пазар на групата ЕПП Андреас Шваб, исто така, истакна дека веќе постои функционален пазар за поправки во автомобилскиот сектор.

Но, од каде тврдењето дека ќе се забрани поправка на сите возила постари од 15 години? Ема Бабин, адвокатка за животна средина и енергија во француската адвокатска фирма Gossement Avocats, изјави за АФП дека „овој 15-годишен период не се појавува во текстот“.

Можното објаснување лежи во фактот што Европската комисија во својата регулатива за електрични возила навела дека просечниот животен век на еден автомобил е 15 години. Ова очигледно беше толкувано така што ЕУ им пропишува крај на животот на автомобилите, а тоа значи дека постарите веќе не можат да се поправаат или препродаваат.

Но, ЕУ негираше такво толкување. „Ништо во овој предлог не го спречува сопственикот да има право да го поправа автомобилот, без разлика на неговата старост“, објави на Фејсбук претставништвото на ЕУ во Германија.

Почнувајќи од јули 2024 година сите нови автомобили во Европската Унија ќе мора да ја имаат таканаречена црна кутија, односно кутија која ќе снима податоци за настани. Овој уред ќе ги снима брзината на возење, потоа употребата на трепкачите, како и сопирањето. Сите овие информации, пак, би можеле да бидат корисни по можна сообраќајна несреќа.

Сите знаеме дека во авионите постојат црните кутии. Тие ги чуваат сите податоци за движењето на авионот, настаните во пилотската кабина и слично. По несреќа, податоците во кутијата се анализираат за да се утврди причината за несреќата. Сега секој нов автомобил добива таква кутија.

Оваа одлука беше донесена од ЕУ и ќе почне да се применува од 7 јули 2024 година. Кутијата континуирано ќе ги снима брзината на возилото, употребата на трепкачите од страна на возачот, реакциите на сопирање, растојанието на сопирање, активирањето на воздушните перничиња и други услови кои можат да бидат релевантни за утврдување на причината за можна несреќа.

Целта на таквата кутија не е првенствено да го разјасни прашањето за вината, туку да помогне во пронаоѓањето на причината за сериозните несреќи. Тоа може да доведе до спроведување мерки за избегнување несреќи во иднина. Исто така, ќе може да документира тоа што се случува со автомобилот при судир, што инженерите можат да го користат за да ги направат новите автомобили уште побезбедни.

Податоците во црната кутија не можат лесно да се прочитаат од страна на полицијата или осигурителна компанија. Правилата на ЕУ диктираат дека прво мора да има судски налог за да се повлечат податоци од кутијата.