Пред еден ипол век, односно на 9 април 1873 година првиот воз од Солун стигна во Велес и така почна историјата на железничкиот сообраќај во Македонија, кој во изминатите години се соочува со сериозни проблеми, иако сè почести се најавите за модернизација на македонската железница.

На почетокот на месец април штрајкуваа и машиновозачите и машинскиот персонал, кој ја немаше добиено втората половина од февруарската плата, а со идентични проблеми македонската железница се соочуваше и во изминатите години.

Тоа не е единствениот проблем на македонските железници бидејќи пред неколку недели беше ограничена брзината на возовите на релација Скопје-Велес и обратно на 20 километри на час, па поради тоа се патува два часа.

Оваа одлука доаѓа поради безбедноста и сигурноста на патниците во железничкиот сообраќај, на делницата Скопје – Велес. Имаме и железнички прагови кои се постари од 50 години и не се променети. Тоа бара целосна рехабилитација на пругата, која бара квалитетни изведувачи. Владата подготвува програма, поголема инвестиција за рехабилитација на пругата, кажа Директорот на Јавното претпријатие за железничка инфраструктура, Хари Локвенец.

Треба да се спомене и случајот на патничкиот воз кој тргна од Скопје кон Битола на 20 ноември, а на крајната дестинација стигна дури по 10 часа. Причината за тоа била расипана локомотива на товарен воз во близина на село Слепче, поради што пругата била блокирана и затоа патниците морале дополнително да чекаат, а ова не е единствен пат да патуваат повеќе часови од очекуваното до некоја дестинација.

Вицепремиерот Фатмир Битиќи на одбележувањето на 150 години од основањето на македонски железници вети дека во следните 10 години ќе добиеме европска железница и напомена дека само за изградба на пругата кон Бугарија се инвестираат 600 милиони евра.

Директорот на Јавното претпријатие за железничка инфраструктура вети дека во мај ќе се објави јавен повик за избор на изведувач на третата фаза од пругата кон Бугарија, односно за изведба на најтешката фаза меѓу Крива Паланка и граничниот премин Деве Баир.

Локвенец, исто така, во изминатите денови зборуваше за поврзување на аеродромите во Македонија со пруга со што би се олеснил пристапот на патниците.

Останува уште мал дел кој треба да се изгради за поврзување со Коридорот 8 на потегот меѓу Кичево и Требеништа. И последно е поврзувањето на скопскиот аеродром. Проектираната динамика за завршување на источното крило на Коридорот 8 е крајот на 2027 година, кажа Локвенец.

Меѓутоа, и покрај најавите за подобри времиња за македонската железница, таа се соочува со милионски долгови поради кои неколку дена остана и без струја годинава, а треба да се спомене и дека Македонија е меѓународно железнички изолирана, односно нема ниту еден патнички воз кој сообраќа со соседството.

Граѓаните се присетуваат како со возови патувале во минатото и до соседството, па се надеваат дека повторно би имале таква шанса во иднина, а времето ќе покаже дали ќе се остварат ветувањата на политичарите дека Македонија ќе добие модерна и европска железница или тоа ќе остане само сон.

Компанијата Волт Дизни ја започна втората од трите фази на отпуштања. Во овој бран без работа остануваат дури 4.000 работници, а најавите се дека ќе бидат отпуштени вкупно 7.000 работници.

Копретседателите на „Disney Entertainment“ Алан Бергман и Дејна Волден во писмо до вработените изјавиле дека треба да се донесат тешки одлуки, пренесува Анадолија.

Но, секоја одлука е донесена со внимателно размислување и правиме се што можеме за да обезбедиме овој процес да се води со почит и сочувство, се вели во меморандумот.

Третиот бран отпуштања се очекува пред почетокот на летото.

Американскиот конгломерат во февруари објави дека сака да заштеди околу 5,5 милијарди долари трошоци, поради економската неизвесност.

Работната сила на компанијата на 1 октомври минатата година броеше 220.000 работници, па отфрлањето на 7.000 работни места значи намалување за околу три отсто.

Повеќе од десетина компании во САД, особено во технолошкиот сектор, отпуштаат работници бидејќи индустријата се бори со пониски приходи, пад на приходите од реклами и стравувања од рецесија.

Во последните месеци, Amazon, Yahoo, Affirm, Zoom, Dell, IBM, Microsoft, Salesforce, PayPal и матичната компанија на Google Alphabet отпуштија илјадници работници.

Постојаниот и забрзан развој на вештачката интелигенција е неоспорен, а таа веќе има предност пред работните места кои во минатото ги извршувале рачно луѓето. Во таа насока, се поставува прашањето дали нејзиниот напредок ќе доведе до бришење на одредени работни места и занимања?

Во светот веќе се шпекулира дека за неколку години машините ќе можат многу подобро да ги извршуваат задачите кои во моментов ги извршуваат луѓето, но се разгледува и степенот на потенцијалниот економски колапс до кој би довеле споменатите промени.  

И додека еден дел од јавноста се плаши од ризикот што суперинтелигенцијата би го поставила за човештвото, други се убедени дека таа не може да ја замени човечката креативност и дека може да помогне во полесно и поедноставно извршување на задачите.

Во оваа насока, Бојан Станиќ од Стопанската комора на Србија објаснува дека во одредени дејности примената на вештачката интелигенција е веќе значително присутна, но ретко кој бизнис престанал да постои - доколку се исклучат одредени занаети.

„Технологијата постои во економијата, прашање е само дали ќе се применува во блиска иднина. „Меѓутоа, роботизацијата е сеприсутна во преработувачката индустрија, а во Кина и на Запад има погони кои бараат од луѓето само да ги контролираат“, вели Станиќ.

Станиќ го гледа пишувањето кратки написи во весниците, како и други активности од типот на услуги, како потенцијално загрозени работни места кои би можеле да се препуштат на софтверот.

„Некои одат и подалеку од тоа, имајќи предвид дека софтверот би можел да пишува и одредени законски формулации, за кои одговорите се наоѓаат во законот. Во таа насока, на правните специјализанти потенцијално би им се заканувала вештачка интелигенција“, забележува нашиот соговорник.

Сепак, гледајќи наназад кон земјите од Европа и Америка, Станиќ вели дека високата примена на научните и технолошките достигнувања и дигитализацијата не го нарушила прашањето за работните места, што го покажува и ниската стапка на невработеност.

Токму поради ова тој е оптимист дека луѓето ќе продолжат да се вработуваат, без разлика на технолошкиот напредок.

Милан Шолаја, директор на ИКТ кластерот Војводина, се согласува со него, истакнувајќи дека напредокот на вештачката интелигенција сè уште не е закана за работните места кои вклучуваат човечка креативност.

„Како и со секоја нова технологија, вештачката интелигенција може да се користи во корист на луѓето, но и против нив. Активностите ќе бидат засегнати во смисла на замена на повторливи работни места, кои бараат поедноставни повторувања. Иако постојат силни интелигенции кои можат да се вклучат во откривање, споредба и истражување, тие сепак не се на нивото на човечкиот ум. Тие не можат да ја анализираат содржината од различни аспекти, ниту да и дадат некоја нова вредност. Затоа, работните места кои бараат креативност сигурно нема да бидат загрозени“, објаснува Шолаја.

Имајќи го ова предвид, тој предлага секој што се занимава со едноставни работи што поскоро да ја смени ориентацијата, а со преквалификацијата да научи нешто покомплицирано, за подоцна да има што да прави.

„Меѓутоа, без разлика колку работни места исчезнаа поради употребата на новите технологии, отворени се барем исто толку работни места. Причината за ова е што некој треба да го користи. Токму затоа е потребно образование, а по исчезнувањето на одредени работни места секогаш се отвораат нови“, заклучи Шолаја.

Го прашавме и ChatGPT за потенцијалното бришење на одредени видови работни места, што предвидува дека чувствителната категорија вклучува активности задолжени за внесување податоци во базите на податоци, но и работните места на шалтери во банки, работници во фабрики, сметководители и книговодители, како и возачи.

Кога станува збор за последната категорија, веќе подолго време се вршат тестирања на машини кои би ја извршувале возачката работа, но нашите соговорници сметаат дека замената нема да се случи во блиска иднина.

Причината за тоа ја гледаат во бројните проблеми поврзани со безбедноста, како и во недоволно разработените инфраструктурни решенија.

И ChatGPT признава дека целосно автономните возила во моментов се тестираат на јавните патишта, но сепак бараат човечки надзор во повеќето случаи, што сугерира дека возачите нема да бидат заменети толку брзо.

Исто така, вештачката интелигенција забележува дека и покрај исчезнувањето на многумина, ќе се појават нови работни места како резултат на неа и други технолошки достигнувања.

Кога станува збор за нови работни места, ChatGPT наведува дека ќе има позиции за работни места поврзани со анализа на податоци, технологија и етика, односно обучувачи кои можат да го објаснат управувањето со новите технологии, експерти за етика поврзана со вештачката интелигенција, проект менаџери за вештачка интелигенција ќе да бидат барани.и аналитичарите.

Во интервјуто со 24HR нашиот генерален директор разговараше за повеќе аспекти од огласувањето на работни места како и кои се новините кои KARIERA.mk активно ги воведува во HR и бизнис круговите преку организација на едукативни работилници на најразлични теми со странски експерти кои ги носи во Скопје и со тоа директно работи на зголемувањата на знаењата на сите мотивирани поединци во државата.
 
1. Зорица, Кариера.мк постои 6 години, растот и развојот се движи во нагорна линија, соработувате со многу реномирани компании, кој е клучот за успехот?

Со сигурност би можела да констатирам дека успехот на КАРИЕРА.мк се должи на посветената работа, љубовта кон она што го правиме и нашата спремност да си ги слушнеме нашите клиенти и да пристапиме кон задоволување на нивните потреби.

Дополнително, КАРИЕРА.мк е компанија која константно инвестира во своите вработени и во својот маркетинг, со што се стремиме да бидеме поразлични и да сме присутни во животите на луѓето и компаниите од овој регион.

2. Кои се правилата по кои треба да се води една компанија за да има оглас,дали има некој прописи за да се избегне некој вид дискриминација?

Секоја компанија огласите ги поставува по своја замисла бидејќи ја цениме нивната компаниска култура и иновативниот избор за тоа како сакаат да дојдат до новите потенцијални членови на нивната компанија. Во секој случај на нашиот сервис, имаме и прирачник кој може да помогне во креирањето на еден добар оглас за работа каде што даваме совети од нашето долгогодишно искуство каде сме прочитале илјадници огласи од најразлични сфери на работењето.

Дискриминацијата никако не е дозволена по ниеден основ и нашиот тим за корисничка поддршка работи будно работи на корегирање на огласите доколку се забележи било каква текстуална определба која наведува на дискриминација.

3. Платата наведена на самиот оглас е она кое повеќето од кандидатите сакаат да се наведе,дали тоа е секогаш важно да се напомени,бидејќи сепак знаеме дека платата зависи и од квалификациите на кандидатот?

Што се однесува до платите, на КАРИЕРА.мк на крајот на 2021ва додадовме поле каде секоја компанија при поставување на својот оглас може да наведе плата во ранг од-до што прави компаниите да се чувствуваат комотно да ја изразат платата а самите потенцијални апликанти можеби и ги мотивира да аплицираат за дадената работна позиција.

Одредувањето на платата е навистина специфична тема и верувам дека секоја компанија има механизми за одредување на компетенциите на денот на интервјуто или низ низа тестирања кои следуваат до финалниот понуден договор за вработување.

Моето лично мислење е дека секој оглас треба да има ако не точна плата, тогаш некој потесен ранг од-до кој ќе даде слика за тоа што може да очекува потенцијалниот апликант со што би се заштедило на загубено време и од страна на компанијата и од страна на апликантот.

4. Кариера е портал каде кандидатите имаат на дланка огромен број на огласи,дали кандидатите можат да се обратат до Кариера со нивни профил кој би го препорачале доколку ја има таа позиција спорет неговите квалификации?

Од почетокот на минатата година работиме на нов продукт кој сеуште е во тест период и кој го нарековме MojaКАРИЕРА. Истиот е идејно решение на спојување на компаниите и апликантите кои ќе ги наведат своите тагови/преференци за работно место и професија во нашиот систем и ќе прикачат соодветно CV.

Бидејќи се работи за сложен процес, работата на овој продукт навистина ни одзема долго време за интеграција во нашиот систем и сеуште работиме на аспекти кои видно ќе го забрзаат процесот на вработување на нашиот сервис а со тоа ќе помогнеме на многу компании и физички лица полесно да дојдат до совршен спој.

5. Што најчесто им препорачувате на компаниите кои имаат потреба од кандидати, на што да го стават фокустот во самиот оглас?

Од моето искуство, би можела да кажам дека секогаш советувам компаниите или HR одделите да внимаваат во составувањето на секој оглас и да бидат што е можно по едноставни во дефинирањето на задолженијата, бенефитите и условите за конкретното место кое го огласуваат. Дополнително, многу компании забораваат да го додадат делот каде што кажуваат накратко кои се тие, би споменала дека овој дел дава слика за тоа кој вработува, која е позадината на конкретната компанија, дејноста итн.

Друга многу важна секвенца е формулирањето на називот на работното место, бидејќи во последно време се соочуваме со модернизирани имиња кои го отежнуваат разбирањето на самата работна позиција и многупати ги обесхрабруваат потенцијалните апликанти зааплицираат за дадено работно место иако можеби истите се сосема квалификувани за истото.

6. Во последниов период имате интересни интерактивни проекти кои се наменети за дообука и ги водите како работилници со меѓународни експерти, кажете ни нешто повеќе за идејата и кои се наредните планови?

Идејата за креирање на настани од овој тип се појави од нашата желба како тим повторно да правиме нешто поразлично и нешто што ќе го раздвижи нашите бизнис кругови на еден позитивен и едукативен принцип.

Лично јас сум вечен ученик и обожавам да си ги надополнувам моите вештини и знаења па секој нов ден го гледам како можност да се научи нешто ново а од тоа да произлезе и некоја идеја за нови соработки, пријателства или дури можеби и градење на цели нови продукти.

КАРИЕРА.мк во организацијата на овие работилници, на различни теми, работи на носење на експерти од различни области од светот во Скопје. Досега успешно поминаа две работлиници, првата со маркетинг директорката на Google Turkey и втората со маркетинг директорката на Адидас од Амстердам.

Навистина сум среќна што во ова интервју можам и да ја најавам следната работилница која ќе се одржи на 19ти мај и е наменета за сите HR ескперти и C level менаџери кои сакаат да чујат нешто повеќе за најдобрите практики од DHL Германија. Едукатор на оваа работилница е Stefanie Wittenbecher, Head of Learning & Development во DHL, Germany која има големо искуство во градењето на одлични тимови, нивно дообразување и целосно интегрирање во компанијата со цел задржување на паметните капацитети на подолг рок.

Повеќе информации за настанот може да прочитате на следниот линк: How HR and C-Level Management can Leverage Employee Retention

Со сигурност ветувам одлично дружење на настанот и многу нови аспекти за размислување на теми задржување на вработените кои се значајни, најдобри HR практики кои фукнционираат и идеи за внатрешно дообучување на било која успешна компанија.