Летната сезона традиционално привлекува голем број работници и вообичаено недостиг на работна сила има во градежниот и угостителскиот сектор.
Работодавците од соседна Србија алрмираат дека овој период е многу тешко да се дојде до работник, нешто слично како и кај нас, особено што голем број луѓе заминуваат на работа во некои од туристичките центри.
Иако дневниците на градилиштата одат и до 50 евра, на градилиштата има се помалку домашни работници. Недостигот од работна сила влијае и на угостителскиот сектор, предупредуваат од Синдикатот на работодавачи. Очекувано, летната сезона на море привлекува голем број наши луѓе, бидејќи заработката е неколкукратно поголема.
Јелена Јевтовиќ од Синдикатот на работодавачи на Србија и Милош Турински од Инфостуд објаснуваат за РТС зошто „сезонските“ се одлучуваат да работат во странство и дали заработувачката е единствениот мотив.
Потребите на стопанството и обуката на кадрите се непропорционални затоа што овие занаети не се промовираат, на нив некако се гледа презир во смисла на срам, па родителите ги упатуваат децата на некои други факултети или училишта. Но мислам дека на ова треба систематски да се работи.Што се однесува до угостителството, состојбата е иста, со исклучок што имаме малку угостителски училишта, рече Јевтовиќ.
Од друга страна, наведува дека рестораните, односно образованите кадри, во најголем број случаи заминуваат во странство и таму платите им се многу повисоки од овде.
Одговарајќи на прашањето колку работници недостасуваат, Јевтовиќ посочува дека тоа зависи од местото и потребите кои се разликуваат по хотели, кафулиња, кафулиња.
Но, во секој случај, недостасуваат многу работници, а работодавците едноставно наоѓаат различни начини да ги добијат, рече таа.
Годинава стагнираме по бројот на огласи, но тоа не е лошо. Минатата година ја завршивме со 76.000 огласи за вработување, така што не можеме да кажеме дека и оваа година е лоша. Ако зборуваме за занаетчиските занимања и овие профили, состојбата почнува од април, и од мај, кога започнува сезоната, а потоа го гледаме одливот на нашето работоспособно население, најчесто од угостителството, преку Хрватска, Црна Гора, но и Словенија, забележува Турински.
Градежни работи и берење овошје
Кога станува збор за сезонските работници, дневниците на градилиштето одат и до 50 евра, а берењето овошје е голем проблем за работната сила.
Турински вели дека, кога станува збор за берење овошје, дневниците останале исти како лани, од 2.500 до 6.000 динари, што е 50 евра.
Според него, асортиманот е голем бидејќи се поставува прашањето што всушност нуди работодавачот, освен дневницата, односно дали добивате оброк, сместување, дали ви е обезбеден превоз.
А за градежништвото 50 евра е дневницата околу која кружиме, но тоа се дневниците што ни се зад нас последните година-две, а кои останаа на исто ниво“, рече тој.
Според него, работодавачите навистина се трудат да бидат конкурентни на Западот во однос на платите, но тоа е уште далеку.
Српски работодавци и конкуренција
Јелена Јевтовиќ исто така забележува дека готвачите и келнерите овде можат да заработат поголеми суми, како во регионот.
Таму работат двосменски, работното време е од 12 до 14 часа. Да работеа толку овде, сигурно ќе ја достигнеа сумата што ја добиваат таму. Само некако пресметуваат: ќе работам три месеци и нема да работам што било друго, ќе се фокусирам само на тоа, рече таа.
Работодавците се трудат, покрај платата, да понудат сместување и храна, можеби двојно повеќе од работното време, се трудат повеќе да ги задоволат потребите, токму затоа што им е важно бизнисот да им функционира“, рече Јевтовиќ.
Не е исто, како што забележува, кога плаќаш 15 луѓе и кога плаќаш осум.
Реално може да се организира, на сите можни начини. Ако сте од едно, а работата е на друго, тогаш обезбедено е сместување и превоз, три оброци и дневница, вели Јевтовиќ.
Турински вели дека платите за сезонските работници во Хрватска се многу повисоки.
На пример, ако зборуваме за брегот и работиме во угостителството, готвачите можат да заработат до 3.000 евра, келнерите 2.000 евра и повеќе, хостесите од 1.000 до 1.500 евра, а тоа се сезонски работи, вели тој.
Ако ја правиш јасно математиката, таму обезбедиле сместување и храна. И тие се на море. И можат да се вратат со чиста сметка по четири, пет или шест месеци. Тоа не е случај овде. една тука заработувачка, работат осум часа, а таму свесно одат да работат седум дена во неделата без престан, бидејќи имаат јасна цел со која бројка ќе се вратат, рече Турински.
Дали работодавците се подготвени да влезат во трката
Јелена Јевтовиќ вели дека нашата економија не може секогаш да се споредува со другите економии.
Втората работа е што овде, на пример, оптоварувањата што ги имаат работодавците во однос на даноците, придонесите и сите други придружни работи се далеку поголеми во споредба со животната средина. И пак велам, платата не е примарна. Значи, платата е едноставно нешто што мотивира одредена категорија луѓе, не мотивира друга категорија.Тука имаме ситуација некому да му понудат плата од 5000 евра, но ако не може да има слободен ден кога сака, не Сакам да го прифатам, заклучи Јелена Јевтовиќ.