Кои се главните придобивки од новиот Закон за практиканство?

Новиот Закон за практиканство кој е официјално е стапен на сила ќе овозможи ангажирање на практиканти надвор од образовниот процес. Со тоа кандидатите ќе може да се стекнат со нови конкретни вештини, квалификации и знаења во процесот на градење на кариера. Компаниите од приватниот сектор, пак ќе добијат можност да ангажираат практиканти на определено време со што ќе имаат повеќе можности за пополнување на одредени работни позиции кои се од таква природа. Исто така во овој процес кандидатите кои се на пракса по завршување на определениот рок ќе претставуваат нов потенцијал за вработувања во компаниите.

Во изработката на предлог законското решение учествуваа четирите најактивни стопански комори: Стопанска комора на Македонија, Стопанска комора за информатички и комуникациски технологии – МАСИТ, Стопанска комора на северозападна Македонија и Сојуз на стопански комори на Македонија преку Проектот на УСАИД Партнерство за подобра бизнис регулатива. Со вложениот труд во процесот на подготовка на предлог текстот, како и со повеќе инфо-сесии и форуми поврзани со работните односи и работната сила во Северна Македонија, постигнато е одлично решение кое е одраз како на барањата на приватниот сектор, така и на стратешките определби на надлежните институции.

„За нас ова е голем успех и одличен пример за успешна соработка меѓу институциите и бизнис заедницата. Сакам да искажам благодарност до Министерството за труд и социјална политика и подготвеноста да се слушнат барањата на бизнис заедницата. Министерството им даде голема доверба на стопанските комори кои преку Проектот учествуваа во изработка на работната верзија на овој закон. Верувам дека Законот за практиканство ќе даде позитивен импулс во економијата, ќе ги задоволи потребите на работодавачите за наоѓање на соодветна работна сила, додека пак на тие кои немаат соодветни вештини и квалификации поголема можност за зголемување на нивната вработливост“, вели Љубомир Димовски од ЕПИ ЦЕНТАР Интернационал, директор на Проектот на УСАИД Партнерство за подобра бизнис регулатива.

Законот дефинира дека практикант да може да биде невработено лице на возраст до 34 години и да има завршено најмалку основно образование, а потребата од практикант работодавачите ќе ја изразуваат со објавување на јавен оглас кој треба да содржи информации за условите за практикантство. Законот дефинира минимален период на практикантство од еден месец и максимален од 6 месеци, како и правило еден практикант да може да врши практикантска работа само еднаш кај ист работодавач.

Работодавачите имаат и обврска да обезбедат ментор кој ќе врши континуиран надзор на практикантот, ќе ја организира неговата работа и ќе го следи напредокот за остварување на целите за учење и практиканство.

Уште еден лимит дефиниран со Законот е максималниот број на практиканти кај работодавачите, и тоа во зависност од бројот на вработените на неопределено работно време кај работодавачот во претходните три месеци пред ангажирање на практикантот. Законот предвидува обврска за плаќање на надоместок за време на практикантската работа на практикантот од страна на работодавачот, и тоа во висина од 42% до 74% од минималната нето-плата во земјава исплатена во претходната година. Ова се однесува на практикантство до 3 месеци, додека за практикантската работа подолга од три месеци месечниот надоместок кој работодавачот треба да му го исплати на практикантот треба да биде во висина на минималната нето-плата утврдена со закон.

Целата практикантска работа мора да биде поткрепена и регулирана со Договор за практикантство со кој се уредуваат односите, правата и обврските помеѓу практикантот и работодавачот. Законот забранува склучување на договор за практикантство за замена на постојно работно место, а за време на практикантската работа практикантот не ги губи правата по основ на невработеност и правата од областа на социјалната заштита утврдени и стекнати во согласност со закон. Работодавачот има обврска секој склучен договор да го пријави во Агенцијата за вработување.

Државниот санитарен инспекторат на родителите кои пополниле изјава дека не сакаат да прими вакцина нивното дете им даде рок од 7 дена за да платат половина од казната или по тие седум дена, ќе ги следува прекшочна пријава.

Речиси сите изјави се за ученици а податоците инспекторатот ги добил од теренската вакцинација.

Околу 1100 родители од земјава одбиле нивното дете да биде вакцнирано. Повеќе од половината, односно 593 од антиваксерите се од Скопје.

Здравствениот инспеторат не отстапува и вели дека ќе следуваат казни и до 500 евра за родителите кои не ги вакцинираат своите деца.

Инаку епидемијата на морбили не стивнува, само минатата недела беа регистрирани нови 12 лица во Штип и тоа пациенти кои се над 30 годишна возраст. Пред неколку недели морбилите го затворија и хирушкото одделение во Струга. Бидејќи голем дел од вработените  се беа заразиле со морбили. Министерството спроведува и акција за вакцинација на здравтсвените работници, за нив вакцинацијата тече нормално, односно ниту еден од нив не одбил вакцинирање, велат од ДСЗИ.

Скоро половина година трае епидемијата на мали сипаници во земјава.

Скоро половина година граѓаните ќе возат бесплатно по новиот автопат кој Скопје го спои со Штип за половина час патување.

За патарините кои допрва ќе никнат ќе треба да се издвојуваат по 50 односно 70 денари.

Тие ќе бидат изградени кај Кадрифаково каде се плаќа 50, а онаа кај Преод ќе ве чини 70 денари.

Директорот на ЈПДП Китанов рече дека безбедносна полиција ќе има скоро на секој чекор а автопатот засега нема име.

Останува допрва да се изработува и трасата на автопатот а вие  кои ќе патувате преку Миладиновци кон Штип имајте на ум дека патот ќе има силно полициско обезбедување.

Учениците повеќе нема да учат во саботи, намалување на часови нема да има, најмалку половина од зимскиот распуст за наставниците ќе бидат платени неработни денови, а уште од прво одделение покрај одделенскиот, децата ќе имаат и наставник по Физичко и здравствено образование.

Ова се предвидува со новиот Нацрт-закон за основно образование кој денеска го презентираше министерот за образование и наука, Арбер Адеми.

Меѓу новините кои ги најави министерот, ќе нема намалување на бројот на наставни денови бидејќи и сега нашите ученици имале 900 часови помалку од нивните врсници во земјите членки на Организацијата за економска соработка и развој (ОЕЦД), покажале анализите на оваа организација.

Предвидено е министерот на предлог на Бирото за образование да утврди национални стандарди базирани на компетенции кои учениците треба да ги стекнат и усвојуваат на крајот на секој период од основното образование во подрачјата: јазична писменост, изучување други јазици, математика, природни науки и технологија, дигитална писменост, личен и социјален развој, демократска култура и граѓанство, претприемништво и уметничко изразување, култура и мултикултура. Согласно препораката од извештајот на ОЕЦД, законот не предвидува намалување на бројот на наставни денови, сегашната состојба покажува дека нашите ученици добиваат над 900 часови помалку од нивните врсници во ОЕЦД што е рамно на година ипол образование – рече Адеми.

Одработувањето во саботите, пак, ќе стане минато. Тоа се укинува бидејќи се покажало како непродуктивно. Ова во пракса ќе значи дека 10 јуни нема да биде последен школски ден за децата, туку тоа може да биде и 11, 12 или 13 јуни зависно кое училиште колку работни денови изгубило.

Ќе има и корекција во бројот на ученици во една паралелка, па така сегашниот праг од минимум 24, а максимум 34 ученици, ќе се помнести на најмалку 20, а најмногу 30 деца во една паралелка.

Со новиот закон, МОН го зголемува бројот на ученици на кои ќе им го покрива учеството на меѓународни натпревари од 7 на 10. Покрај за ученикот, ќе се покрива и трошокот за менторот, а наместо досегашната пракса тоа да се прави само за оние кои освоиле награди, сега трошоците ќе се покриваат и на оние деца кои само учествувале.

Ќе се воведат и стандарди за исхраната во училиштето.

Се предвидува дека нутритивниот квалитет на исхраната ќе го утврдуваат Институтот и Центрите за јавно здравје. Директорот на училиштето ќе има обврска да го следи процесот и за забележаните активности да ги извести Агенцијата за храна и ветеринарство, Државниот санитарен инспекторат и други институции зависно од утврдената неправилност. И Советот на родители ќе може да побара вонреден инспекциски надзор дали исхраната е согласно стандардите – вели министерот.

Во секое училиште ќе се формира и тим за интеграција кој ќе биде насочен кон мултикултурализмот и меѓуетничката интеграција на децата, а Законот предвидува и инклузија на учениците со попреченост во редовната настава. Така, се најавува од учебната 2022/2023 да не се запишуваат ученици во посебни паралелки и во посебни училишта. Тие кои веќе учат таму ќе можат да ја продолжат наставата во нив, но ако решат родителите ќе може и да ги префрлат во редовните паралелки.

Министерот најави и лични асистенти и асистивна технологија, но за овие промени дополнително ќе се организираат тркалезни маси.

Покрај за децата, новини ќе има и за наставниците за кои Адеми посочи оти ќе има можности за кариерен развој, унапредување на приправничкиот стаж, но и платен зимски распуст. Законот предвидува дека најмалку половина од периодот додека учениците се на распуст во зима, ќе бидат платени неработни денови.

Министерот смета и дека со решенијата кои ги предлагаат ќе придонесат кон департизација на училиштата и влијанието на функционерите.

Во однос на изборот на директорите има неколку промени. Училишниот одбор на градоначалникот или на министерот му предлага кандидат кој добил мнозинство од гласовите на одборот. Со тоа се отстранува влијанието на градоначалникот и министерот. Предност ќе имаат наставникот ментор и наставникот советник, откако ќе се воведе системот на кариерен развој – рече Адеми.

Новата верзија на Нацрт-Законот за основно образование ќе се стави на јавна расправа, а министерот очекува оваа втора верзија да има помалку забелешки бидејќи оние кои беа дадени за првата верзија се веќе вметнати во него. Со забелешките кои ќе се добијат, законот ќе се корегира и МОН ќе го предложи до Владата од каде откако ќе биде усвоен ќе се испрати до Собрание за да се донесе. Планот е тоа да се направи што побргу за да може законот да стапи на сила од новата учебна година во септември.