Како една од ретките западни земји, Германија сè уште инсистира на принципот дека странците кои сакаат германско државјанство мора да се откажат од старото. Владејачката коалиција сака да го укине ова со нов предлог-закон, пишува Deutsche Welle.
Германија е земја на имигранти – МВР го нагласува овој факт на својата веб-страница, повикувајќи се на статистика: повеќе од четвртина од граѓаните имаат мигрантско потекло, а дури и повеќе од една третина од децата до 14 години. Покрај тоа, во земјата живеат околу 13,5 милиони граѓани без германско државјанство – 16 отсто од населението.
Но, кога станува збор за натурализација, односно за доделување државјанство на странци, Германија е меѓу последните во Европа. Додека, на пример, во 2021 година во Шведска се доделувале 10 државјанства на 100 странци, а во Холандија 5,4, во Германија лани оваа квота била 1,2 отсто.
Причината за тоа лежи пред се во некои многу рестриктивни услови кои мора да се исполнат за да се добие државјанство. Неодамна владејачката коалиција на социјалдемократите, зелените и либералите во федералниот парламент, Бундестагот, презентираше предлог за нов Закон за државјанство, со кој ќе се сменат сегашните строги услови.
Најголемата пречка досега беше одредбата која генерално инсистира на принципот на едно државјанство, вели Џули Шефер, адвокатка специјализирана за правото на странци во Schlun & Elven во Келн.
Она што првенствено ги спречува потомците на поранешните гастарбајтери, на пример од Турција или земјите од Западен Балкан, да добијат германско државјанство е условот да се откажат од претходното државјанство. Германија е една од ретките западни земји што сè уште инсистира на тоа, нагласува Шефер.
Нацртот на новиот закон предвидува откажувањето од претходното државјанство повеќе да не е услов за стекнување германско, а во исто време времето потребно за континуиран легален престој во земјата се скратува од осум на пет години – како што е веќе случај во повеќето европски земји, објаснува германскиот адвокат.
Истовремено, многу е важно што со новиот закон се воведува еден вид автоматизам: „Двојното државјанство е начелно формулирано како право. Тоа значи дека, кога се исполнети другите услови, надлежните служби мора да го натурализираат барателот, тие немаат повеќе простор за маневрирање“, нагласува Шефер.
Сегашниот закон предвидува двојно државјанство само како исклучок од правилото. Ова е првенствено резервирано за граѓаните на Европската Унија – тие можат да имаат две државјанства без никаков проблем. А по долга процедура се доделува и на оние кои доаѓаат од земји кои не ги ослободуваат своите граѓани од државјанство – или затоа што не сакаат или затоа што таму воопшто не е законски предвидено. Такви земји се, на пример, Сирија, Јужна Африка, Авганистан, Алжир или Иран.
Законот е стар повеќе од 100 години
Сегашните одредби во Законот за државјанство најмногу потекнуваат од Законот за припадност на царството и државата од 1913 година, кој едноставно беше донесен во повоена Германија. Дури во 2000 година зборот „царски“ беше отстранет од името на законот. Овој закон почива на принципот на потекло и национална хомогеност (Volksnation): кој е германски државјанин, значи Германец, не може да биде нешто друго во исто време. Причината беше наведена дека граѓанинот може да биде лојален само на една држава.
Овој аргумент против двојното државјанство и денес го користат противниците на реформата. Тие тврдат дека двојното државјанство води до внатрешен конфликт околу лојалноста и дека луѓето кои сакаат германско државјанство треба да донесат јасна одлука. Тие велат дека германското државјанство има посебно значење и симболика и стравуваат дека премногу дарежлива политика за двојно државјанство може да доведе до тоа луѓето да добијат државјанство од чисто практични причини, без вистинска врска со Германија. Покрај тоа, тие стравуваат дека лице со две државјанства може, кога е потребно, да ги избегне германските закони повикувајќи се на нивното второ државјанство и статусот на странец.
За адвокатката Џули Шефер, ова се застарени верувања „кои не се многу променети во последните 100 години“. Дополнително, нагласува таа, „и сега во Германија – исто како и во другите европски земји – практика е луѓето со двојно државјанство што живеат во земјата да се третираат како Германци. Тоа значи дека нема можност некој да избира од двата света само она што му одговара“.
Економски и политички причини
Целта на реформата на Законот за државјанство е, од една страна, Германија да стане поатрактивна имиграциска земја за квалификувани работници. Таму земјата се најде во остра конкуренција со другите европски земји, како Франција, Холандија или Шведска, кои имаат поблаги критериуми и помалку пречки за доаѓање на квалификувана работна сила од странство.
Во исто време, стана јасно дека модерната и отворена политика за имиграција и интеграција е од суштинско значење за социјалната кохезија во Германија. Таа сака да поттикне „побрза и подобра интеграција на странците во германското општество“, бидејќи „натурализацијата доаѓа на крајот од процесот на интеграција, па оние кои го поминале тој процес треба да можат да добијат државјанство, кое ги вклучува сите законски права и обврски во Германија, вклучувајќи ги и вистинските гласови на изборите“, забележува Шефер.
Други услови
Покрај потребната должина на легален престој во земјата, постојат и други услови за добивање германско државјанство. Една од нив, која и во новиот предлог останува непроменета, е дека лицето не смее да има правосилна кривична осуда. Дополнително, сè уште би било неопходно да се поседува сертификат за познавање на германскиот јазик, со тоа што претходно потребното напредно ниво Ц1 е сведено на поедноставно ниво Б1, а се предвидуваат исклучоци за посебни случаи, кога само способноста за најмногу комуникација потребно би било доволно.
На ист начин, обврската да се помине т.н тест за натурализација што покажува познавање на некои основни информации за Германија.
Добивањето двојно државјанство треба да им се олесни на странските студенти: доколку најдат работа и почнат да работат веднаш по завршувањето на студиите, времето на студирање ќе им се признае како време поминато во Германија и ќе се смета на потребните пет години престој пред да можат да аплицираат.
Предлогот на новиот Закон за државјанство владејачката коалиција го презентираше во Бундестагот на крајот на мај. Се очекува предлогот наесен да биде доставен во редовната законодавна процедура.