Измените на Законот за работни односи со кои се предвидува задолжително пензионирање на 64-годишна возраст, поднесени од група пратеници, влегоа во собраниска процедура и го поминаа првото читање. 

Исклучоци во јавниот сектор ќе има за дефицитарни кадри од областа на здравството и во високото образование, но тоа ќе биде регулирано со други закони. Бизнисот бара одредбата за предвремено пензионирање да не важи за реалниот сектор, туку таму да се остави можност прашањето да се регулира договорно меѓу работодавачот и работникот, што е на линија и на предлагачите на законот и на Министерството за труд и социјална политика. Во измените на овој закон се предвидува задолжително пензионирање на 64 години, но, сепак останува можноста жените да се пензионираат и на 62 години, како што е регулирано во Законот за пензиско и инвалидско осигурување.

Според анализите кои ги направиле предлагачите во координација со Министерството за труд и социјална политика, до крајот на годинава возрасната граница за пензионирање со 64 години ќе ја достигнат околу 6000 лица. Но, како што појаснуваат, тоа не значи дека согласно предложените законски измени сите тие ќе одат во пензија, бидејќи дел од нив веќе имаат побарано продолжување на работниот однос.

-Според нашите анализи бројката на вработени како од јавен, така и од реален сектор збирно до крајот на 2020 година околу 6000 вработени ќе наполнат 64 години. Но, тоа не значи дека сите овие граѓани ќе одат во пензија. Дел од нив поднеле барање согласно актуелното законско решение до крајот на 31 август за продолжување на работниот век и после продолжување на наполнување 64 години, а кој се однесува на следната календарска 2021 година, велат од групата пратеници кои се предлагачи на законските измени.

Досега на вработените им беше оставена можност да го продолжат работниот однос без притоа да се води сметка дали има потреба од тоа работно место или не. Вработениот доставувал барање и работодавачот морал да му го продолжи работниот однос. Најголем дел од барањата за продолжување на работен однос биле во јавниот сектор.

Ова решение, според предлагачите – група пратеници, ќе овозможи намалување на бројот на јавната администрација. Сепак, потенцираат, за местата кои се потребни, а ќе останат испразнети ќе се отвори можност за вработување млади и квалитетни кадри и ќе се спречи нивното напуштање на земјата.

Опозицијата реагира дека ова законско решение е противречно и оти може да се искористи за дополнителни партиски вработувања. Според нивните анализи не се во прашање само 6000 граѓани кои ја исполнуваат старосната граница до крајот на годинава, туку 10 илјади. Затоа бараат да се разгледа како пензионирањето на овие лица ќе се одрази врз Фондот за пензиско и инвалидско осигурување и дали ќе може да го издржи напливот.

Од Министерството за труд и социјална политика велат дека Фондот е во добра кондиција и оти тој има проекции оти толкав број граѓани би можеле да заминат во пензија поради навршена старост од 64 години, бидејќи не знае однапред колку од нив би барале продолжување на работниот однос.

Исклучоците од законот, односно можноста за продолжување на работниот однос за кадрите во здравството и високото образование, но и со меѓусебен договор на работникот и вработениот во јавниот сектор се прифатливи и за синдикатите и за бизнисот.

Од Сојузот на синдикатите на Македонија велат дека и оваа здравствена криза покажала оти кадрите во здравството се неопходни и оти треба да се овозможи нивниот работен односи да биде продолжен, ако се процени дека е неопходно.

-ССМ од почетокот го следи сите предизвици поврзани со здравствената криза и во рамките на своите надлежности иницира и предлага решенија во насока на заштита на животот и здравјето на граѓаните и на работниците како најважен ресурс во државата. Во услови на енормно зголемен број на заразени здравствената криза покажа недостиг од здравствени работници во јавните здравствени установи. Овој недостиг може да се надмине преку продолжување на работниот однос на здравствените работници и по исполнување на условите за пензија, вели Дарко Димовски, претседател на ССМ.

Сметаме, додава тој, дека законското решение за продолжување на работниот однос и по навршени 64 години треба да се однесува за случаи кога за работното место не може да се обезбеди соодветен стручен кадар за работното место и кога постои заемна волја за продолжување на работниот однос помеѓу работникот и работодавачот.

Бизнисот е на став дека решението е добро за јавниот сектор и оти во приватниот треба да се остави регулирањето на работниот однос да се направи во договор и со согласност на вработениот и работодавачот.

Од Организацијата на работодавачи на Македонија велат дека во приватниот сектор има недостиг на работници од различни профили. -Би било погубно да задолжително да се оди во пензија. Ако работникот се чувствува здрав и сака да работи и работодавачот исто така сака да го задржи, ако и двете страни и работникот и работодавачот се согласни тој би требало да може да продолжи да работи, вели Ангел Димитров од Организацијата на работодавачи на Македонија.

Според него, и во развиениот свет многу луѓе кои исполнуваат право на пензија дополнително работат и многу пензиониери примаат дополнителни приходи на кои им се плаќа само персонален данок а не плаќаат придонеси. Уште е подобро е, потенцира, што на работникот ќе му тече и понатаму стаж и ќе се плаќаат придонесите и помал ќе биде товарот врз пензискиот фонд.

Задолжителното пензионирање на работниците на 64 години нема да важи за приватниот, туку само за јавниот сектор, посочуваат од МТСП.

– Тоа е закон кој што ќе ги вклучува сите вработени во јавниот сектор и ќе остава можност и за исклучок во реалниот сектор, каде работникот и работодавачот со заемен интерес би се договориле за продолжување на работниот век, велат оттаму.

Со измените на Законот за работни односи се предвидува прекинување на договорите за работа со 64 години возраст и 15 години пензиски стаж, доколку во друг закон не е поинаку регулирано. Но, ова прашање е регулирано и во Законот за пензиско и инвалидско осигурување, во кој согласно член 18 се вели дека осигуреникот стекнува право на старосна пензија кога ќе наполни 64 години живот (маж), односно 62 години живот (жена) и најмалку 15 години пензиски стаж.

На крајот на минатата година во Фондот има регистрирани околу 324 илјади корисници на пензии. Според статистичките податоци во просек секоја година бројот на пензионери се зголемува за околу 5.000. Со задолжителното пензионирање на 64 години, би требало да се намали буџетскиот трошок за плати и придонеси, но ќе се зголемат средства потребни во пензискиот фонд за исплата на пензии. Важно прашање е дали овие испразнети места ќе бидат заменети со нови вработувања. Во тој случај ќе се зголемат и трошоците за покривање на новите пензии во ПИОМ, но ќе има и нови трошоци за плати.

За исплата на пензии годинава ќе бидат потрошени над 900 милиони евра, а следната година се планирани над една милијарда евра. И покрај стабилизацијата за редовна исплата на пензии Фондот за Пензиско и инвалидско осигурување на Република Северна Македонија дополнително се субвенционира од Буџетот. Вкупните приходи на Фондот минатата година изнесувале 75.915,53 милиони денари, или околу 1 милијарда и 250 милиони евра. Од нив изворни приходи (придонес од плата, бенефициран стаж, придонес од физички лица кои самостојно вршат дејност и вработените кај нив, придонес од индивидуални земјоделци и Агенцијата за вработување) се 41.927,10 милиони денари, или околу 680 милиони евра. Од Буџетот Фондот лани добил 29.098,22 милиони денари или околу 500 милиони евра. Фондот имал и приходи од 39,02 милион денари од дивиденда и продажба на акции и удели и 4.472,58 милиони денари од други приходи, а 1.378,61 милион денари од акцизи.

Расходите за исплата на пензии во 2019 година изнесуваат 56.318,10 милиони денари, или 77,02 отсто во однос на вкупните расходи што изнесува нешто околу 900 милиони евра. За придонесот за здравствено осигурување на корисниците на пензија во 2019 година се исплатени средства во износ од 7.437,42 милиони денари, или 10,17 отсто во однос на вкупните расходи. Трансферот на средства за приватните пензиски фондови во 2019 година изнесува 8.861,58 милиони денари.

Според последните податоци на Државниот завод за статистика стапка на невработеност од 16,7 отсто е евидентирана во вториот квартал од оваа година. Според објавените податоци бројот на невработени во овој квартал изнесува 159 623, додека бројот на вработени 793 416. Во земјата има 953 039 активни граѓани.

На нешто повеќе од еден месец до крајот на оваа година и почетокот на новата година, телеком операторите ги објавија новогодишните реклами.

Во нив преовледува семејна и празнична атмосфера.  Оваа година беше лоша и следната треба да ја направиме подобра, ова е главната порака која тие ја праќаат преку комерцијалните видеа кои веќе одат на телевизиите и дигиталните медими. 

Рекламата на А1 до сега е погледната повеќе од 15 илјади пати на youtube.

Оваа година многу нешта се поинакви, но има моменти кои можеме да ги направиме посебни и вистински да ги почувствуваме празниците, велат од А1 Македонија. Компанијата повеќе се задржува на комерцијалниот момент, преку комбо пакетите кои се дел од новогодишната понуда. 

 

Во рекламата на Телеком преовладува општествениот момент преку фокусот на љубовта, емоциите помагањето и победите .

И покрај сите откажани фестивали, свадби и родендени се уште имаме време да те направиме да бидеш малку подобра. Затоа ќе те преплавиме со емоции.  Ајде да дадеме подобар крај на 2020 година, велат од Телеком и тоа преку двојно повеќе интернет со Магента 1 М. 

Министерката за труд и социјална политика Јагода Шахпаска вели дека причини за големото зголемување на невработеноста од околу 46.000 граѓани кои се пријавиле како невработени во периодот на корона-кризата се должи на тоа што еден дел од младите се пријавиле во Агенцијата за вработување за да ја добијат финансиската поддршка од економскиот пакет на антикризни мерки, но и поради тоа што не можат да заминат на работа во странство.

- Дополнително кога владата ги носеше пакетите за финансиска поддршка, ние имаме прилив на голем број на млади кои аплицираа да добијат, прво финансиска поддршка, а дополнително за да влезат во проектот Гаранција за млади, односно младински додаток. Тоа се мерки кои владата ги презема, а за да може да ги користат тие права, тие дополнително се пријавија повеќе. Уште еден момент кој го зголеми бројот на невработени е тоа што голем дел од нашите граѓани коишто престојуваа во странство, а кои заради пандемијата се вратија во државата и останаа, почнаа да се пријавуваат во Агенцијата за вработување, со една единствена цел да имаат пристап до онаа финансиска поддршка што државата ја даваше во вид на ваучери, а сега директна финансиска помош која изнесува 6000 денари за купување на македонски производи. Реалната бројка на граѓани кои останале без работа заради пандемијата е оваа бројка од 15.800, но Ви кажува по кои основи, вели Шахпаска во денешното интервју за Радио Слободна Европа.

Според министерката, поради пандемијата со ковид 15.858 граѓани ги изгубиле своите работни места, од кои на 7.000 граѓани им прекина работниот однос, затоа што бил предмет на договор, односно работа на определено време, 2000 работници останале спогодбено во договор со работодавачот а процентот на граѓаните кои останале без работа заради затворање на компании е некаде околу 2500-3000 граѓани.

- Бројката која Вие ја кажувате до 40 илјади, тоа е бројка на новорегистрирани невработени, не работници кои останале без работа заради пандемијата. Со воспоставување на концептот, со воведување на гарантирана минимална помош, ние истовремено работиме на активирање на примателите на гарантирана помош на пазарот на трудот и оттука постои интегрирано водење на Центрите за социјална работа, заедно со Агенцијата за вработување. Овој концепт на активација значи сите членови на семејството, коишто се вработливи, да се пријават во агенцијата за вработување и таму водителот на случај таму треба да направи проценка кој од тие возрасни членови е најсоодветен, највработлив со оглед на неговите квалификации, образование и потребите на пазарот на трудот. И нас дополнително бројката на пријавени невработени ни се зголеми точно заради спроведување на социјалната реформа, вели таа.

Димитар Ковачевски, заменик-министерот за финансии, во денешното интервју за МИА вели дека саконското решение наскоро ќе биде изгласано во Собранието и ранливите категории на граѓани ќе ги добијат средствата на трансакциските како финансиската поддршка од 6.000 денари во рамки на четвртиот пакет на мерки за справување со последиците од Ковид-19.

- Законот со кој ќе се спроведе мерката за финансиска поддршка на ранливи категории на граѓани е во собраниска процедура и со него ќе се доделат средства од по 6.000 денари еднократно на околу 300 илјади граѓани. Законот e одлучено да оди по скратена постапка на Собрание и очекувањата се дека набргу ќе се донесе.  Со оваа мерка освен поддршката кон ранливите категории на граѓани, како пензионерите, самохраните родители, децата без родители – ќе се инјектираат и ликвидни средства во стопанството за кус период и на тој начин ќе се делува на радвижување на економската активност.

Инаку мерките од Четвртиот пакет кои се во надлежност на Министерството за финансии, и кои беа овозможени со ребалансот на Буџетот  може да се категоризираат во четири категории, како: мерки за директна финансиска поддршка на фирмите, мерки за финансиска поддршка на граѓаните, даночни олеснувања и мерки во насока на системски решенија. Со овие средства ќе се даде поддршка на приватниот сектор и граѓаните за време на вториот ковид-бран, а понатаму ќе дадат поддршка во заздравувањето. Овие мерки се така дизајнирани да дејствуваат позитивно и на страната на понудата и на страната на потрошувачката и на тој начин да ги амортизираат последиците од кризата, вели Ковачевски.

Инаку изборот на економските оператори каде ќе може да се пазари со тие 6.000 денари ќе се врши врз основа на утврдени критиериуми преку „МСС кодови“ и не е слободен избор на Владата, информираат од Владата за дуќаните каде ќе можат граѓаните да ја потрошат помошта од 6.000 денари. 

Помош добиваат граѓаните со низок доход, пензионери до 15.000 пензија корисници на право на социјална сигурност на стари лица, млади лица, самохрани родители, деца без родители и родителска грижа, уметници и други лица кои вршат дејност во културата, филмски работници и естрадни уметници. 

Конечната листа кој ќе добие помош сепак ќе ја изготвуваат неколку институции, а ќе биде објавена на kupuvamdomasno.gov.mk осум дена откако Законот ќе биде изгласан и ќе биде објавен во Службен весник. 

Во однос на финасиската поддршка за плати за работодавачи, заменик-министерот вели дека за октомври има 14.946 барања, од кои досега прифатени се 13.783 апликации кои се  однесуваат на 59.303 вработени, а износот е 923.467.176 денари. За самостојни вршители на дејност има прифатено 4.222 барања досега од поднесени 6.844 барања. -

- Би сакал да истакнам дека оваа мерка годинава одржа преку 120 илјади работни места во налетот на најголемата криза, кога голем број од капацитетите не работеа и очекувам да даде добри резултати и сега, додава Ковачевски.