Просечниот Европеец кој живее во стан под кирија троши околу половина од својот приход на кирија, а во некои градови тоа чини значително повеќе. Проверивме како се движат цените за изнајмување во главните градови на земјите од нашето пошироко опкружување и каков е односот помеѓу киријата и платите.
Додека цените на становите растат циклично со повремени корекции, цените на киријата постојано растат, во согласност со растот на трошоците за живот.
Во изминатите петнаесет години, цените на недвижностите пораснаа значително побрзо од кириите. Според податоците на Евростат, од 2010 година, цените на станбените недвижности во Европската унија се зголемени во просек за 48 отсто, додека кириите во истиот период се зголемени за 22 отсто.
Во Хрватска цените на недвижностите се зголемија за 60 отсто во набљудуваниот период, со тоа што паднаа или стагнираа до 2018 година, по што следеше силен раст. Закупнините во тој период пораснале за 25 отсто, а нивниот раст е постабилен.
Купување или изнајмување?
Поради силниот раст на станбената квадратура, граѓаните со просечни плати сè потешко можат да си дозволат да купат стан. Затоа, се повеќе од нив се свртуваат кон изнајмувањето како поприфатлива опција. Проверивме како се движат цените за изнајмување станови во главните градови на 12 земји во нашата поширока средина, врз основа на податоците од глобалната база на податоци Numbeo.
Ги споредивме просечните кирии за еднособни и трисобни станови во центарот и надвор од центарот. Во табелата може да се види и односот на закупнини и просечни плати во набљудуваните метрополи.
Сараево и Скопје најевтини, Берлин најскап
Цените на киријата за еднособен стан во центар се најниски во Сараево (301 евро) и Скопје (322 евра), додека највисоки се во Берлин (1.303 евра) и Рим (1.084 евра). Загреб е во златна средина со кирија од 656 евра.
Во Сараево и Скопје најевтина кирија е за еднособните станови надвор од центарот (214, односно 227 евра), додека најскапа е во Берлин (949 евра) и Виена (733 евра). Загреб повторно е некаде на средина со 259 евра.
Слична е состојбата и со трособните станови. Најевтини кирии имаат граѓаните на Сараево и Скопје, а најмногу плаќаат жителите на Берлин, Рим и Виена.
Најлошата ситуација во Белград
Но, кога се споредуваат цените за изнајмување и просечните плати, сликата е поинаква. Најлоша е ситуацијата во Белград, каде за изнајмување на еднособен стан надвор од центарот се потребни речиси 60 отсто од просечната плата. За споредба, во Загреб 40 отсто од платата оди за изнајмување на ваков стан. Месечната кирија на трособен стан надвор од центарот во Белград чини повеќе од просечната плата (107 отсто), а во Загреб околу две третини од просечната плата.
По Белград, Подгорица (51 отсто за еднособен стан; 89 отсто за трособен стан) потоа следат Варшава (46 отсто за еднособен стан) и Прага (80 отсто за трисобен стан).
Најповолен сооднос кирија и плата има во Сараево, чии граѓани плаќаат 28 отсто од просечната плата за да изнајмат имот со една спална соба надвор од центарот, а 43 отсто за трособен. Поради високите просечни плати, жителите на Берлин и Виена одвојуваат релативно мал дел од платата за изнајмување стан, иако кириите во тие градови се исклучително високи.
Извор: Тпортал.хр