Сонот е голем помагател при извршување на нашите секојдневни обврски. Сите ние во модерниот свет брзаме и не посветуваме доволно внимание на одморот. Потсетете се кога последен пат легнавте во 10 часот пред полноќ?

Не се сеќавате? Можеби тоа е клучниот одговор на се она што ве измачува во последно време - покачена телесна тежина, замор, нервоза или слично.

Издвојуваме повеќе сегменти на кои делува не спиењето за да размислите кога ќе легнете вечерва:

Внимание/фокус – неспиење од 20 до 25 часа влијае врз вашата брзина на движење, рефлекси и фокус, исто како да имате 10 % алкохол во крвта.
Агресивност – лишувањето од сон ве прави поагресивни и нервозни.
Имун систем – луѓето кои спијат помалку од 6 часа, во текот на ноќта, го зголемуваат ризикот за настинка или грип за 4 пати.
Зголемување на телесна тежина – неспиењето предизвикува зголемено лачење на хормонот на гладта - грелин, односно хормон што го зголемува апетитот.

Болести – тие коишто спијат помалку од 5 часа во ноќта:

Дијабетес – го зголемуваат ризикот за добивање на дијабетес тип 2 за 34%

Крвен притисок – кај оние со висок крвен притисок може да предизвика покачен притисок во текот на целиот нареден ден. 

Хронични болести – доведува до зголемување на шансите за добивање на рак и други хронични заболувања.
Срцеви заболувања – доведува до удвојување на ризикот од смрт од кардиоваскуларни заболувања.

Мозочна активност – недостаток на сон запира производство на нови неурони и зголемување на нивото на хормонот за стрес – кортикостерон.
Меморија – недостаток на сон доведува до губење на меморијата и намалено памтење.
Работа – извршување на работните обврски е забавено, со голем број грешки и последици кои можат да бидат кобни за вашето здравје, но и за здравјето на колегите околу вас. 

Просечните плати во државите од поранешна Југославија се разликуваат значително, а според последните податоци, Македонија се наоѓа на самото дно на листата.

На дното на листата се Босна и Херцеговија, Србија и Македонија, Црна гора е во златната средина, а пред неа, кога станува збор за просечните нето плати, се Словенија и Хрватска.

За еден месец Словенците просечно заработуваат 1.030 евра, на второ место е Хрватска со просечна плата од 750 евра. Статистичките податоци покажуваат дека во Хрватска лицата со завршен факултет имаат за 23 проценти повисока плата од просечната, а 50 проценти повисока од лицата со средно образование. Докторите на науки имаат во просек 102 проценти повисока плата од лицата со средно стручно училиште, чија заработка е за 18 проценти пониска од просечната.

Третото место го зазема Црна Гора која во последните години бележи значителен раст на просечната заработка. На пример, просечната плата во 2006 година во оваа држава била само 282 евра, додека сега во 2017 година изнесува 512 евра.

Зад Црна Гора се наоѓаат Босна и Херцеговина, Србија и Македонија. Во Босна и Херцеговина граѓаните просечно заработуваат нешто повеќе од 430 евра. Просечната плата во Босна, како што тврдат од Агенцијата за статистика на оваа држава, номинално е повисока за 0,2 проценти во однос на декември минатата година, и е повисока за 1,4 проценти во однос на март 2016 година. Петтото место според висината на просечната плата и припаѓа на Србија. Во оваа држава просечната плата изнесува 405 евра.

На самото дно од листата се наоѓа Македонија каде просечната плата изнесува 370 евра.

Основачот и сопственик на мостарската фирма НСофт, најпрофитабилна фирма во БиХ, Игор Крежич, изненадно го прекинал својот говор на состанок со вработените и скокнал од тераса од зградата.

Неговиот неочекуван потег предизвика паника кај работниците, но веќе во следната секунда забележале дека Крежиќ со насмевка слетува на веќе подготвен душек.

-Пред еден месец ја започнав својата „политичка кариера“. Како и секое самоубиство, и ова се случи поради вишок време. Меѓутоа, не ни помислив дека тоа ќе биде нешто повеќе од едноставна фора, откако неколку луѓе напишаа стварно фини коментари, немав срце да напишан ништо… Со оглед дека мојот годишен одмор се поклопи со мојата „политичка кариера“, првиот состанок откако се вратив, вработените бараа да го објаснам моето самоубиство кое нормално им… покажав. Во овој „пренк“, тие се кривците што ме бутнаа во провалија(политика), па ја напуштив фирмата(бев на годишен одмор) и го допрев дното на животот во кој не гледам спас…, напиша Крежиќ на Фејсбук.

Согласно Законот за работни односи работникот може да склучи договор за вработување со полно и неполно работно време.

Работниците кои склучиле договор за вработување со полно работно време не смеат да работат подолго од 40 часа неделно, а не помалку од 36 часа, но во одредни случани во некои професии, како полно работно време може да се смета и работно време под 36 часа неделно.

За работните места кај кои постои поголема опасност од повреди или здравствени оштетувања, со колективен договор на ниво на работодавач, полното работно време може да трае помалку од 36 часа неделно.

На работникот кој работи на особено тешки, напорни и штетни по здравјето работи, а чие штетно влијание врз неговото здравје, односно работна способност не може во целост да се отстрани со заштитни мерки, работното време му се скратува сразмерно на штетното влијание врз неговото здравје, односно работна способност, во согласност со закон и колективен договор. При остварување право на плата и другите права од работен однос, скратеното работно време се изедначува со полното работно време.

Како особено тешки, напорни и штетни по здравјето работи се сметаат: особено тешка физичка работа; работа под зголемен атмосферски притисок; работа под зголемена бучавост; работа во вода или влага; работа изложена на јонизирачки зрачења; работа со болни од заразни болести и со заразни материјали; работа на хируршки интервенции во операциони сали; работа во областа на психијатријата; работа со лица со најтешки пречки во психичкиот развиток; работа во судска медицина и патолошка анатомија; работа со нагризувачки материјали; работа на летачки персонал; балетски изведби; музичари на дувачки инструменти;играорци и оперски солисти; работа во близина на напон или под напон и работа на височина или длабочина.

Одобрение за работа со скратено работно време  дава министерот надлежен за работите од областа на трудот, врз основа на претходно прибавено мислење од здравствена установа која врши дејност медицина на трудот и мислење од инспекција на трудот.Барање за покренување на постапка за добивање на одобрение за работа со скратено работно време може да поднесе работникот или синдикалната организација до работодавачот.Здравствената установа која врши дејност медицина на трудот и инспекцијата на трудот мислењето  го доставуваат врз основа на претходно изготвен и доставен елаборат од работодавачот.

Барање за добивање одобрение за работа со скратено работно време поднесува работодавачот до министерството надлежно за работите од областа на трудот.Кон барањето за добивање одобрение  работодавачот доставува мислење од здравствена установа која врши дејност медицина на трудот и мислење од инспекција на трудот. Доколку инспекцијата на трудот утврди дека постојат услови , со решение ќе му нареди на работодавачот да покрене постапка за утврдување на скратено работно време.

Работникот кој работи на работи кои се особено тешки, напорни и штетни по здравјето не смее да работи на тие работи прекувремено, ниту може да се вработи кај друг работодавач на истите работи, за времето за кое работи со скратено работно време.